Milieueffecten van wijziging BPM-grondslag personenauto’s naar CO2-uitstoot

Grondslag voor aanschafbelasting personenauto’s gewijzigd naar CO₂-uitstoot

De aanschafbelasting voor personenauto’s (BPM) is momenteel grotendeels afhankelijk van de netto catalogusprijs van de auto. Tussen 2009 en 2013 wordt de BPM stapsgewijs omgezet naar een heffing op basis van de CO₂-uitstoot per kilometer. Met deze wijziging van de BPM-grondslag wordt beoogd de verkoop van zuinige auto’s te bevorderen en daarmee het brandstofverbruik en de daaraan gerelateerde CO₂-emissies van het personenautoverkeer te reduceren. Op verzoek van het ministerie van Financiën heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de CO₂-effecten onderzocht van de grondslagwijziging en van de Europese CO₂-normering voor nieuwe personenauto’s.

Milieueffecten grondslagwijziging afhankelijk van effecten BPM-afbouw en CO₂-normering

De milieueffecten van de grondslagwijziging van de BPM zijn mede afhankelijk van (1) de mate waarin en de snelheid waarmee de BPM de komende jaren (verder) wordt afgebouwd en (2) de mate waarin nieuwe auto’s door Europese regelgeving zuiniger worden. Het kabinet wil de BPM in de periode tot 2018 volledig afbouwen, waardoor de prijsprikkel die uitgaat van de nieuwe BPMgrondslag om een zuiniger auto aan te schaffen ook afneemt. Dit beperkt het milieueffect van de gewijzigde BPM-grondslag. Daarnaast is eind 2008 in de EU overeenstemming bereikt over de normering van de CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto’s. Als gevolg hiervan moet de gemiddelde CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto’s in de EU in de periode tot 2015 met meer dan 15 procent afnemen, ofwel met zo’n 2,6 procent per jaar. Ook deze afname is van invloed op de milieueffecten van de grondslagwijziging.

Inschatting effect CO₂-normering door Financiën is plausibel; effecten verschillen per autoklasse

De tariefstelling voor de nieuwe BPM is gebaseerd op de veronderstelling dat de gemiddelde CO₂-uitstoot per kilometer van nieuwe personenauto’s de komende jaren met 2,8 procent per jaar daalt in Nederland. Dit is qua ordegrootte een plausibele inschatting van het effect van de CO₂-normering. De afname van de gemiddelde CO₂-uitstoot van nieuwe auto’s als gevolg van de Europese CO₂-normering zal echter niet van jaar tot jaar gelijk zijn en is bovendien niet gelijkmatig verdeeld over de verschillende autotypen: naar verwachting is de afname voor grotere autotypen en voor benzineauto’s sterker dan voor respectievelijk kleinere autotypen en dieselauto’s. Als gevolg hiervan worden de verschillen in de CO₂-uitstoot van het aanbod van nieuwe auto’s kleiner. Dit leidt vanwege het progressieve karakter van het nieuwe BPM-stelsel tot een afname van de prijsprikkel die uitgaat van de nieuwe BPM-grondslag om een zuiniger auto aan te schaffen.

BPM-grondslag leidt tot CO₂-emissiereductie van 0,1 tot 0,3 megaton

Het PBL schat het milieueffect van de gewijzigde BPM-grondslag in 2020 op 0,1 tot 0,3 megaton CO₂-emissiereductie. Hierbij is rekening gehouden met de volledige afbouw van de BPM. Deze inschatting ligt in lijn met de eerdere effectschattingen van CE Delft en DHV. Gegeven de relatief kleine omvang van de Nederlandse automarkt, zal de wijziging van de BPM-grondslag naar verwachting een additioneel milieueffect opleveren ten opzichte van de Europese CO₂-normering. De effecten van de afbouw van de BPM en de Europese CO₂-normering op de samenstelling van het autopark spelen in de effectschatting een belangrijke rol. Deze effecten zijn relatief onzeker, waardoor ook de inschatting van het milieueffect onzeker is.