Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid: ontwerp, werking en effecten

Effecten van UPV worden bepaald door het ontwerp

UPV hanteert verschillende beleidsinstrumenten om producenten — financieel en soms ook organisatorisch — verantwoordelijk te maken voor de inzameling, sortering en verwerking van producten. De meest voorkomende UPV-instrumenten zijn inzamelings- of recyclingdoelstellingen, heffingen in de consumentenprijs en statiegeldsystemen.
Bestaande UPV-systemen hebben over het algemeen de inzamelingspercentages verhoogd, recycling bevorderd en de financiële verantwoordelijkheid verschoven van gemeenten naar producenten. Hoewel sommige kennis nog ontbreekt, is er genoeg ruimte om UPV-instrumenten in te zetten om hergebruik, hoogwaardige recycling en ecodesign te bevorderen.

Breder ontwikkelen van UPV kan milieu-effectiviteit verhogen

In de praktijk beperkt de financiële verantwoordelijkheid van producenten zich tot gescheiden ingezamelde productstromen. Een bredere beleidsimplicatie van onze studies is om de reikwijdte van geïmplementeerde UPV uit te breiden met productstromen die niet afzonderlijk worden ingezameld. Dit geldt zowel producten die in de EU op onjuiste manier worden weggegooid, maar ook gebruikte producten die geëxporteerd worden naar derde landen waar UPV niet geïmplementeerd is. Het introduceren van UPV bij andere productgroepen, waaronder medicijnen en andere motorvoertuigen dan auto's en bestelwagens, zal waarschijnlijk milieuschade door zwerfafval en illegaal dumpen voorkomen en meer materiaalstromen richten op hergebruik en recycling.

UPV is geen panacee

De circulaire economie ambieert meer dan wat alleen UPV kan leveren. Net zoals de effecten op de afvalstroom ook van ander beleid afhangt, zal UPV ook altijd flankerend beleid vereisen — in het bijzonder gericht op de productie- en consumptiefasen in de levenscyclus van een product — om de transitie naar een circulaire economie te faciliteren.