Aanstekelijke gebiedsontwikkeling in het Markdal
20 september 2016 - De rivier de Mark ten zuiden van Breda krijgt vijftig jaar na de kanalisering haar natuurlijke loop deels terug, dankzij een intensieve samenwerking van partijen in het gebied. De Vereniging Markdal Duurzaam en Vitaal ontpopte zich tot bruggenbouwer tussen eigenaren en bewoners. Voorzitter Jettie Rattink vertelt over die beweging van binnen uit: “Gaandeweg gingen steeds meer mensen met de plannen meedoen.”
De Vereniging Markdal Duurzaam en Vitaal ontstond vijf jaar geleden, toen een aantal milieugroeperingen in en rond Breda zich zorgen maakten over het herstel van de natuurlijke loop van de rivier de Mark, dat al jaren stil lag. Om de gebiedsontwikkeling van het Markdal te versnellen, werkt de Vereniging breed samen met partijen uit het gebied, zoals gemeentes, terrein-beherende organisaties en de provincie Brabant.
Intensieve afstemming
In het Markdal moet zo’n 100 ha EHS ( Ecologische hoofdstructuur, nu het Natuurnetwerk) worden gerealiseerd. Om de doelen te halen moet er zo’n zes kilometer loop aan de rivier de Mark worden toegevoegd. Rattink: “In samenwerking met de provincie hebben we de ruimtelijke mogelijkheden voor eigenaren en bewoners in het gebied vergroot. Daarmee konden we aan hun wensen voldoen en kon een deel van die grond beschikbaar komen.” De leden van de Vereniging hebben allerlei verschillende achtergronden; boeren, wijk- en dorpsraden, grondeigenaren, bewoners en belangstellenden. “Samen bepalen we wat er met het gebied moet gebeuren en hoe dat eruit kan gaan zien,” zegt Rattink. “Gaandeweg gingen steeds meer mensen met de plannen meedoen, omdat ze merkten dat ze mee konden denken en voorstellen konden doen. Nu halen agrariërs elkaar over; dan kan er ineens een stuk land verplaatst of geruild worden. Zo kregen we snel meer grond dan we hadden verwacht.”
Denken en uitvoeren tegelijkertijd
Deze gezamenlijke werkwijze was wel even wennen voor de gevestigde instanties in het gebied. Rattink: “Vroeger gaven zij zelf het kader voor de gebiedsplannen en vervolgens zochten ze het draagvlak erbij in het gebied. Nu zoeken wij het draagvlak bij de instanties en de overheid. Omdat we iedereen bij het gebied betrekken, loopt bij ons het denkwerk en het proces van de uitvoering in elkaar over. Een aantal partijen vindt het lastig om die omslag te maken. Aan de andere kant: we creëren zo wel draagvlak bij de eigenaren en bewoners.” De Vereniging streeft ernaar dat de ambities voor natuur en voor duurzaam ondernemen in het gebied samen kunnen gaan. “Bij alle maatregelen is er sprake van een duidelijk traject van verevening,” zegt Rattink. “Zo is er een teler van aardbeiplanten die kan blijven, en een stuk grond langs de Mark afstaat. Hij verandert zijn productie van volle grond teelt naar meer trayvelden op minder hectares. Hij loost niet meer op de Mark, maar gaat werken met een gesloten systeem. Ook realiseert hij een Ecologische Verbindingszone die langs zijn bedrijf loopt.” “Ik ben trots op de inzet van de vrijwilligers, en de wijze waarop we geprobeerd hebben om bij de provincie en het waterschap de knop om te draaien, zodat zij verder kijken dan de gebruikelijke reactie van ‘zo doen we het altijd al’. Dat is deels gelukt. Als je ziet dat alle discussie over de participatiemaatschappij vaak nog van bovenaf komt en mensen niet meer het gevoel hebben dat ze zelf invloed op zaken kunnen uitoefenen, dan vind ik het heel plezierig dat de betrokkenen met ons meedenken bij dit proces.”