Biomassa: niet óf maar hoe
De afgelopen weken domineerden de hoogleraren Katan, Vet en Rabbinge namens de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en in reactie daarop hoogleraar Faaij de biomassadiscussie. De KNAW zet bio-energie als een ongewenste optie aan de kant en prof. Faaij betwist de wetenschappelijke basis voor die uitspraak. Beide partijen hebben gedeeltelijk gelijk, en beiden schetsen, naar onze mening, met hun argumenten niet het complete beeld.
Biomassa is nodig om klimaatverandering te beperken…
Beperking van klimaatverandering tot twee graden vraagt al in de komende decennia om ingrijpende veranderingen in het energiesysteem. Daarbij is een mix van alternatieve oplossingen als vervanging van fossiele energie noodzakelijk, zoals prof. Faaij schetst. De hoogleraren Katan, Vet en Rabbinge suggereren een energiesysteem dat voornamelijk gebaseerd is op zonne-energie, maar dit lijkt in de nabije toekomst nog niet mogelijk. De meeste studies laten zien dat biomassa onmisbaar is. Een heel belangrijke reden is dat het bijna onmogelijk lijkt het klimaatdoel te bereiken zonder negatieve emissies. Hiervoor kan biomassa samen met CO2-opslag een cruciale rol vervullen. In deze combinatie wordt de CO2, die is opgenomen door de biomassa en bij de omzetting naar elektriciteit vrijkomt, direct afgevangen én onder de grond opgeslagen.
… mits deze biomassa en het gebruik ervan voldoet aan bepaalde voorwaarden
Er zitten echter wel voorwaarden aan deze biomassa en het gebruik er van. Er is in theorie een behoorlijk potentieel van biomassa dat op duurzame wijze kan worden geproduceerd. Dat bestaat uit specifiek geteelde gewassen onder duurzaamheidscriteria en ook allerlei reststromen. Als deze biomassa met een efficiënte, innovatieve technologie wordt omgezet en gebruikt in sectoren die geen hernieuwbare elektriciteit kunnen gebruiken, zoals vlieg- en vrachtverkeer, helpt het om klimaatverandering te beperken. Zoals prof. Faaij zegt in Trouw: “de potentie is groot als wordt voldaan aan randvoorwaarden, zoals het certificeren van hout uit bossen.”
Huidig gebruik van biomassa: op de goede weg?
Tot nu toe is men er nog niet in geslaagd om alle randvoorwaarden voor de productie van biomassa in certificeringseisen vast te leggen. Terecht wijst de KNAW op het risico dat houtgebruik meer CO2 uit kan stoten dan steenkoolgebruik. Hetzelfde geldt voor het risico van indirecte landgebruiksveranderingen bij agrarische gewassen. In de praktijk blijkt het daarom lastig om er zeker van te zijn dat door het gebruik van biomassa daadwerkelijk minder CO2 wordt uitgestoten. Prof. Faaij zegt dat biomassa meestoken in kolencentrales of het bijmengen van biobrandstof helpt om de biobased economy op gang te brengen. De KNAW - aan de andere kant - twijfelt zelfs of de tweede generatie biobrandstoffen wel een oplossing bieden en of we op deze weg door moeten gaan. Twee verschillende inschattingen over het nut van het huidige gebruik van biomassa voor de transitie naar slim en efficiënt gebruik van duurzame biomassa. Het huidige gebruik leidt niet tot vernieuwende technologische kennis en bovendien houdt meestoken van biomassa het gebruik van kolen overeind. Om bij het klimaatdoel van twee graden te komen lijkt biomassa echter noodzakelijk.
Biomassa: niet óf maar hoe
De vraag is dus niet of er wel of geen biomassa gebruikt moet worden. De vraag is: hoe krijgen we voor elkaar dat er biomassa wordt gebruikt en biobased producten worden geproduceerd die daadwerkelijk minder CO2 uitstoten dan de huidige fossiele brandstoffen. Ontwikkelen van nieuwe technologie, het vaststellen van duurzaamheidscriteria en het monitoren daarvan, zijn essentieel om de hierboven genoemde voorwaarden uiteindelijk ook in praktijk voor elkaar te krijgen.
Meer informatie
Bronnen
- Trouw 17 januari 2015 Bio-energie verdringt landbouw en natuur
- Trouw 21 januari 2015 Fout beeld biomassa door knullige aanpak KNAW
- Volkskrant 13 januari 2015 Biobrandstof niet beter voor milieu
- Volkskrant 14 januari 2015 KNAW lapt kennis over biobrandstof aan laars
- KNAW, 2015. Visiedocument biobrandstof en hout als energiebronnen. Opgesteld door prof. dr. M.B. (Martijn) Katan, prof. dr. L.E.M. (Louise) Vet en prof. dr. ir. R. (Rudy) Rabbinge. Beschikbaar op www.knaw.nl