Door autobelastingen zijn nieuwe personenauto’s in EU vaker zuinig

Het PBL onderzocht samen met de Universiteit Tilburg en het Centraal Planbureau (CPB) voor vijftien Europese landen* in de periode 2001-2010 in welke mate nationaal fiscaal beleid heeft bijgedragen aan de daling van de CO2-uitstoot per gereden kilometer van nieuwe personenauto’s. In die vijftien landen proberen de overheden op allerlei manieren om de particuliere rijder te stimuleren om in een zuinige auto, die minder CO2 uitstoot, te rijden. Daarvoor kan de overheid verschillende fiscale maatregelen treffen. Uit dit onderzoek blijkt dat de vergroening van de aanschafbelasting (de BPM) effectief is. De aanschafbelasting wordt dan afhankelijk van de CO2- uitstoot per kilometer. Nieuwe zuinige auto’s worden dan bij aanschaf goedkoper en auto’s die veel brandstof verbruiken duurder. In de landen die dit beleid hebben ingevoerd werden aanzienlijk meer zuinige auto’s verkocht en minder auto’s die veel brandstof verbruiken. Een andere methode om de automobilist te verleiden tot een zuinige auto is door de accijnzen op brandstof te verhogen. Ook dit werkt, maar kan nadelig zijn voor pomphouders aan de grens als het buurland niet meegaat met dit beleid. Het vergroenen van de wegenbelasting heeft nauwelijks effect op de keuze van de auto.

Effect van nationaal beleid op totale vermindering CO2 uitstoot per kilometer is gering

Toch is het effect van nationaal fiscaal beleid op de vermindering van de CO2-uitstoot per kilometer door personenauto’s in alle onderzochte landen tezamen gering. Dat komt vooral omdat een aantal kleine landen, zoals Nederland en Denemarken, hun autobelastingen in die periode weliswaar sterk vergroend hebben, maar grote landen als Duitsland, Frankrijk en Engeland hebben de aankoop van zuinige auto’s nauwelijks fiscaal gestimuleerd. De uitstoot van CO2 per kilometer van nieuwe personenauto’s daalde in de vijftien onderzochte landen met 16 procent. Zonder de stimulering op nationaal niveau zou de daling nog steeds ruim 14% zijn geweest. Waarschijnlijk is de forse daling van de CO2-uitstoot door personenauto’s in de periode 2001 – 2010 vooral toe te schrijven aan het beleid van de EU waarbij autofabrikanten verplicht worden om zuiniger auto’s te fabriceren en aan de economische crisis, waardoor automobilisten vaker bij aanschaf van een nieuwe auto kozen voor een kleiner en zuiniger model. In het kader van dit onderzoek is niet berekend hoe groot die bijdragen exact zijn. Bovendien is de zakenautomarkt, met andere belastingmaatregelen en andere prijsgevoeligheden, buiten beeld gebleven.

*België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Verenigd Koninkrijk, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zweden.