Groene economie van vitaal belang voor concurrentiepositie Europa
Tenzij de Europese Unie de kansen benut die de overgang naar een groene economie biedt, riskeert zij om achterop te raken bij andere economieën in de wereld. Dit was een van de conclusies op de conferentie ’Green Economy: Opportunities for Growth, Jobs and Innovation in Europe’, georganiseerd door het Europese netwerk van hoofden van milieuagentschappen (EPA netwerk) op 5 juni te Brussel. Het PBL is actief lid van het EPA netwerk en was de belangrijkste organisator van deze conferentie. Maarten Hajer leidde de discussie tussen de keynote sprekers.
Klimaatverandering, de eindigheid van onze planeet en een snel groeiende wereldbevolking dwingen beleidsmakers te verkennen hoe we het beste de overgang kunnen maken naar een koolstofarme, duurzame samenleving. Men erkent algemeen dat innovatie hiervoor een groeimotor is.
De transitie zal op langere termijn banen, groei en gezondheidsvoordelen opleveren volgens Professor Paul Ekins, hoofd van het Institute for Sustainable Resources van het University College London.
Voorwaarden voor eco-innovatie scheppen
Karl Falkenberg, directeur-generaal Milieu bij de Europese Commissie, erkent dat de EU de boot kan missen als zij niet in staat is om de juiste voorwaarden te scheppen voor eco-innovatie.
“I really see a possibility of repeating the story of solar panels,” aldus Falkenberg op de conferentie. Europa was wereldleider in technologie voor zonnepanelen, maar werd ingehaald door China dat nu de markt domineert. “We didn't decide sufficiently decisively and timely enough to really drive this market.” zei Falkenberg, er aan toevoegend dat de Chinezen investeren in het innovatieve top segment van de sector.
Hij waarschuwde dat de EU nog steeds wereldleider is in recyclingtechnieken, maar zonder ambitieuze Europese kortetermijndoelen zal de technologie elders verder worden ontwikkeld.
Economie en milieu samenbrengen
Het is nog niet te laat voor Europa om zijn krachten in te zetten voor het stimuleren van concurrentievermogen op de wereldmarkt in de richting van een koolstofarme toekomst, aldus Gwenole Cozigou, hoofd van de directie ‘Industrial Transformation and Advanced Value Chains’ van DG Growth van de Europese Commissie. Volgens hem zal het nieuwe Circulaire Economie pakket met Europese wetgeving voor afval en recycling de economie en het milieu samenbrengen.
Het creëren van systemische eco-innovatie is een doel van het Europese onderzoeksprogramma Horizon 2020. De strategische beleidslijn voor een Europese Energie Unie daagt de EU uit om wereldleider te worden op het gebied van hernieuwbare energie door innovatie.
Groene economie is politieke uitdaging
“The challenge of the transition to the green economy is not a financial or a technical challenge, it’s a political one”, volgens Marianne Fay, hoofdeconoom bij de Wereldbank. Het staat buiten kijf dat met onderzoek en innovatie banen worden gecreëerd. “Why would a green economy be less job-intensive or deliver less growth than a dirty economy?”, vraagt zij zich af.
Maar er bestaat geen garantie dat tijdens het veranderingsproces het aantal nieuwe banen gelijke tred houdt met banen die verloren gaan, aldus Fay. Daarom zijn sociale vangnetten en omscholing cruciaal, de overheid heeft hierin een belangrijke rol.
Economische voordelen op langere termijn
Het ontstaan van spanningen onder andere door klimaatverandering betekent dat ‘bruine’ investeringen niet duurzaam zijn, terwijl lange termijn ‘groene’ investeringen langduriger macro-economische voordelen opleveren, hoewel meestal niet onmiddellijk, aldus Professor Ekins.
Maar Europese nationale regeringsleiders moeten onder politieke druk juist op korte termijn resultaten boeken op het gebied van banen en economische groei, aldus Falkenberg.