Nieuwe iconen Deltaprogramma nodig
In een brief aan de minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) van 7 juni 2014 pleit PBL-directeur Maarten Hajer voor verbreding van de inzet van het Deltaprogramma in de komende uitvoeringsfase. Een toekomstgerichte delta is meer dan enkel een waterveilige delta. Het PBL constateert dat Nederland op dit moment vooral furore maakt met iconen uit de periode van vóór het Deltaprogramma: Ruimte voor de Rivier, de Zandmotor, de nieuwe Boulevard van Scheveningen. Het planbureau bepleit nu te gaan zoeken naar wat de iconen van het nieuwe Deltaprogramma kunnen zijn. De Multikering Katwijk is een kleinschalig voorbeeld van een dergelijke icoon. Zulke iconen kunnen ook de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven internationaal versterken.
Icoonprojecten als vliegwiel
Aan het Deltaprogramma gekoppelde icoonprojecten kunnen hier als vliegwiel dienen. Deze bevorderen de innovatie in Nederland en dragen bij aan verbetering van onze internationale concurrentiepositie. Ontwerpateliers kunnen helpen bij het vinden, verrijken en uitwerken van deze icoonprojecten van een toekomstbestendige delta. Het PBL stelt voor een ontwerp-competitie te houden naar het voorbeeld van ‘Rebuild by Design’, een competitie die is georganiseerd naar aanleiding van de superstorm Sandy in de Verenigde Staten.
Verbreed maatschappelijke betekenis Deltaprogramma
Het Deltaprogramma heeft als belangrijk vertrekpunt het inzetten op een bredere maatschappelijke betekenis van het beleid voor de delta dan alleen voor waterveiligheid en zoetwater. Het PBL constateert dat ondanks alle pogingen in de praktijk van het waterbeheer de sectorale en technische invalshoek vaak nog domineert. Er spelen echter meer vraagstukken, waarvoor het PBL nu aandacht vraagt bij het Deltaprogramma: hoe zorgen we voor een ecologisch gezonde delta die ons blijvend een goede kwaliteit water biedt? Hoe zorgen we voor een optimale benutting van waterwegen? Hoe kunnen we onze steden, natuur- en landbouwgebieden optimaal inrichten met het oog op (piek)wateroverschotten en -tekorten? Het verbreden van de maatschappelijke betekenis is vooral een kwestie van cultuur: het zoeken naar integrale oplossingen moet een manier van werken worden.
Het PBL reikt de minister van IenM en de Deltacommissaris een aantal concrete voorstellen aan. Dat begint met het presenteren van een wervende en realistische ambitie voor verbreding van de maatschappelijke betekenis van het Deltaprogramma, waarbij de bredere toekomstgerichtheid centraal staat.
Continu leren
Het PBL vindt het ook belangrijk om bij de integrale ontwikkeling en uitvoering van Deltaprogrammaprojecten een praktijk te creëren van continu leren. Monitoring en evaluatie zou meer dan nu op de brede maatschappelijke betekenis van het Deltaprogramma gericht kunnen zijn. Dus niet alleen kijken naar effecten voor waterveiligheid, maar ook voor natuur, leefbare steden en andere aspecten. Verder doet het PBL suggesties om de toepassing van instrumenten zoals de maatschappelijke kosten- en batenanalyse meer te richten op integraliteit, zodat ook de positieve effecten op andere doelen dan waterveiligheid meetellen in de waardering van kosten en baten. Een ander voorstel is het inzetten van een kwaliteitsteam met als specifieke rol het bevorderen van de integrale besluitvorming.
Quickscan
De brief van het PBL is gebaseerd op een quickscan die het PBL op verzoek van het ministerie van IenM heeft uitgevoerd, in samenwerking met onderzoekers van Wageningen UR en de Universiteit Utrecht.