Wereldwijde afname van biodiversiteit kan worden gestopt

Wereldwijd neemt de biodiversiteit op het land al jaren in een alarmerend tempo af, met habitatverlies als één van de belangrijkste oorzaken. Om dit tegen te kunnen gaan hebben we meer inzicht nodig in mogelijke maatregelen en de effecten daarvan. Een groot internationaal consortium, geleid door het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA), ging op zoek naar strategieën om de wereldwijde neerwaartse trend van biodiversiteit om te buigen. "We wilden uitzoeken of het haalbaar zou zijn om in 2050 de afname van de terrestrische biodiversiteit als gevolg van het huidige en toekomstige landgebruik te stoppen, zonder daarbij het bereiken van andere mondiale duurzaamheidsdoelen in gevaar te brengen", zegt David Leclère, hoofdauteur van de studie en onderzoeker bij IIASA. "We wilden daarnaast kijken op welke manieren we dit doel zouden kunnen behalen”.

Ambitieuze maatregelen

De onderzoekers maakten gebruik van scenario’s en modellen om na te gaan welke maatregelen kunnen leiden tot (een begin van) biodiversiteitsherstel in 2050. Hiervoor zijn twee type maatregelen nodig. Ten eerste maatregelen gericht op natuurbescherming en -herstel, zoals uitbreiding van nationale parken. Op de tweede plaats maatregelen die erop zijn gericht de behoefte aan landbouwgrond te verkleinen, waaronder duurzame intensivering van de landbouw, verminderen van voedselverspilling en een verandering van ons consumptiepatroon  (minder dierlijke en meer plantaardige producten). Alleen een geïntegreerd en alomvattend ‘pakket’ van maatregelen maakt het mogelijk om zowel de groeiende wereldbevolking te voeden als de wereldwijde neergang van biodiversiteit te stoppen. Maatregelen gericht op natuurbescherming en –herstel alleen zijn minder effectief en leiden bovendien tot ongewenste neveneffecten zoals stijgende voedselprijzen.

Ondervangen van modelonzekerheid

Biodiversiteitsverlies is complex en in modelsimulaties zitten altijd onzekerheden. De onderzoekers maakten daarom gebruik van verschillende scenario's en meerdere mondiale modellen. Onder deze modellen bevonden zich het biodiversiteitsmodel GLOBIO  en het integrale milieumodel IMAGE  van het PBL en het economische model MAGNET  van Wageningen University & Research (WUR). “Een sterk punt van deze studie is dat we meerdere modellen hebben gebruikt, waardoor we inzicht hebben gekregen in de invloed van modelonzekerheid op de uitkomsten. Het meest ambitieuze scenario leidde volgens vrijwel alle combinaties van modellen tot herstel van biodiversiteit, waardoor we meer vertrouwen hebben in de conclusie dat dit inderdaad haalbaar zou moeten zijn”, aldus Aafke Schipper, onderzoeker biodiversiteit bij het PBL en de Radboud Universiteit en mede-auteur van de studie.

Er is meer dan habitatverlies

De studie richtte zich op habitatverlies omdat dit één van de grootste bedreigingen vormt voor biodiversiteit op het land. Er zijn echter meer factoren die leiden tot verlies van biodiversiteit, waaronder vervuiling, infrastructuur en klimaatverandering. Om deze andere bedreigingen integraal mee te kunnen nemen in scenario-analyses is nog werk aan de winkel. Vooralsnog laten de resultaten van de huidige studie in elk geval zien dat ambitieuze maatregelen op gebied van natuurbescherming, natuurherstel en voedselvoorziening essentieel zijn voor de effectiviteit van het wereldwijde Biodiversiteitsverdrag.