Terugblik What Works School 2023 Regionale verschillen: Probleem óf kans?

Regionale verschillen zijn in het bijzonder van belang omdat zij mogelijk een oorzaak zijn van ‘maatschappelijk onbehagen’ en zelfs het ‘afhaken’ van groepen mensen. De keynote lezing van Maria Abreu (Cambridge University) ging hier direct op in. Zij vertelde over hoe de Capability Approach een antwoord zou kunnen zijn op deze zogeheten ‘geography of discontent’. De Capability Approach legt een grote nadruk op individuele keuzevrijheid. Op regionaal niveau zou zich dit bovendien kunnen vertalen in andere, meer deliberatieve en participatieve beleidsprocessen.

Mark Thissen (PBL) sprak als eerste over hoe afhankelijkheden in globale handels- en productieketens uitpakken voor verschillende regio’s in Nederland. Het verminderen van afhankelijkheid, bijvoorbeeld om strategische redenen, is echter niet zo eenvoudig, omdat dit onverwachte effecten kan hebben op de wereldhandel en voor Nederland. Joris Teer (HCSS) voegde daar nog aan toe dat niet alleen een geleidelijke afbouw van afhankelijkheid verstorend kan zijn, maar dat schokken in die handelsketens zo mogelijk nog erger kunnen uitpakken. De presentaties van Robert Vonk (RVS) en Anet Weterings (PBL) zoomden vervolgens in op de recente economische geschiedenis en lieten zien dat hoewel de economische ontwikkelingen in verschillende gebieden van het land een genuanceerd verhaal is er in de minder urbane gebieden er een significante opgave is om de kwaliteit van leven overeind te houden.

Olga Ivanova (PBL) sprak over het belang van een plaatsgerichte aanpak voor de aanstaande duurzaamheidstransitie, zoals de energietransitie. Hierbij keerde het strategische aspect weer terug; zo is het belangrijk om niet alleen te sturen op uitkomsten, maar ook om de impact van een beleidsmaatregel in de gehele keten te bezien. Joel Marsden (Sustainable Economics) reflecteerde op dit verhaal en benadrukte dat deze keuzes ook in samenhang moeten worden gezien in een Europese context.

Emil Evenhuis (PBL) en Annelies van der Stoep (Provincie Zuid-Holland) spraken over de uitdagingen van circulaire economie. Aan de hand van een aantal toekomstbeelden van circulaire economie schetste Evenhuis de contouren van een hele reeks ruimtelijke keuzes die beleidsmakers nu al moeten maken, terwijl de circulaire economie nog in ontwikkeling is. Van der Stoep reageerde hierop dat de provincie zich inderdaad al zeer bewust is van dergelijke keuzes en dat het ook al in de praktijk moeilijke keuzes oplevert, maar dat circulair steeds meer op de agenda komt te staan, zeker in combinatie met het aanpakken van de andere duurzame transities.

Net als vorig jaar werden de inhoudelijke presentaties afgewisseld door de rake tekeningen van Jeroen de Leijer.