Visitatierapport PBL 2022: Prioriteren en positioneren
In mei 2022 heeft de derde visitatie van het PBL plaatsgevonden. De Visitatiecommissie heeft gekeken naar zowel de wetenschappelijke kwaliteit als de maatschappelijke en beleidsmatige relevantie van het werk én de toekomstbestendigheid.
De Visitatiecommissie geeft aan dat de hoge kwaliteit van het PBL naar voren is gekomen uit de visitatie. De bij het PBL aanwezige kennis van de leefomgeving wordt bij departementen en maatschappelijke organisaties zeer gewaardeerd. Ook internationaal staat het PBL zeer hoog aangeschreven. Als het gaat om de beleidsmatige en maatschappelijke relevantie dan is duidelijk dat het PBL significant waarde toevoegt aan het politieke en maatschappelijke debat, zo stelt de Visitatiecommissie. Tegelijkertijd heeft de commissie een aantal aanbevelingen geformuleerd om te komen tot verdere verbeteringen en om de hoge kwaliteit ook in de toekomst te kunnen handhaven.
Het PBL zal vervolgstappen zetten in reactie op de aanbevelingen. Daarbij ligt de focus op scherpere prioritering, investeren in en zorg voor medewerkers, en beter toelichten welke keuzes er worden gemaakt in de samenwerking met andere kennisinstituten.
Aanpak visitatie
Bij de evaluatie is gewerkt conform het Strategy Evaluation Protocol (SEP) van de KNAW, met dien verstande dat er op enkele plekken aanpassingen zijn doorgevoerd, omdat het PBL op bepaalde punten een duidelijk ander karakter heeft dan een universiteit.
Voor deze evaluatie is in mei 2022 met veel verschillende mensen gesproken: vertegenwoordigers van ministeries, maatschappelijke en bestuurlijke stakeholders, andere kennisinstellingen, de collega-planbureaus CPB en SCP en een groot aantal PBL-medewerkers. Het oordeel en de aanbevelingen van de Visitatiecommissie zijn neergeslagen in het rapport Prioriteren en Positioneren.
Ter voorbereiding op de visitatie heeft het PBL als achtergronddocumenten voor de commissie een Zelfevaluatie opgesteld. Ook zijn een Research Performance analyse en een Contextuele Respons analyse uitgevoerd door respectievelijk het Center for Science and Technology studies (CWTS) en Ad Prins Support in Research Management.
Aanbevelingen Visitatiecommissie
De Visitatiecommissie geeft aan dat het PBL onder meer vanwege de hoge werkdruk sterker moet gaan prioriteren, niet alle verzoeken om kennis kunnen worden gehonoreerd. Ook wijst de commissie op de noodzaak om tot beter navolgbare keuzes te komen bij het bepalen van de PBL-positie in het kennisecosysteem. Daarbij benadrukt de Visitatiecommissie het belang van structurele samenwerking met strategische kennispartners.
Wat betreft de toekomstbestendigheid constateert de commissie dat het PBL zijn bestaansrecht ontleent aan de kwaliteit van zijn medewerkers, waarbij inzet op strategisch personeelsbeleid meer prioriteit moet krijgen. Deze moet onder meer gericht zijn op continuïteit van kennis, het bieden van een ontwikkelperspectief voor (jonge) medewerkers en een evenwichtige opbouw van het personeelsbestand.
Reactie PBL
Langs de door de Visitatiecommissie benoemde lijnen gaat het PBL de komende jaren verschillende vervolgstappen zetten. Zo gaat het PBL in 2023 nader uitwerken hoe het binnen het voortdurend veranderende speelveld van het leefomgevingsbeleid kan komen tot een verdere aanscherping van de prioritering in het Werkprogramma. Het PBL zal vanuit het perspectief van de grote maatschappelijke opgaven nadrukkelijker keuzes maken én daarbij ook toelichten wat het PBL zelf zal doen, wat samen met andere kennispartijen gebeurt, wat de PBL-rol daarbij is en wat aan andere kennispartijen wordt overgelaten.
Voor het PBL zijn de medewerkers het grootste kapitaal. Het planbureau hecht groot belang aan het zorgvuldig omgaan met zijn medewerkers. Dat houdt ook in medewerkers perspectief bieden, investeren in hun ontwikkeling en zorgen voor het werven van adequate nieuwe medewerkers. Hier zal het PBL in blijven investeren.
Samenstelling Visitatiecommissie PBL 2022
De Visitatiecommissie PBL 2022 is als volgt samengesteld:
- Henry Meijdam, bestuurder, toezichthouder, adviseur (voorzitter).
- Maarten Camps, voorzitter raad van bestuur UWV
- Marjolein Demmers, directeur-bestuurder van Natuur & Milieu
- Gert Jan Kramer, hoogleraar Sustainable Energy Supply Systems bij het Copernicus Instituut for Sustainable Development, Universiteit Utrecht
- Arnoud Lagendijk, hoogleraar economische geografie, Radboud Universiteit
- Annemieke Nijhof, algemeen directeur Deltares
- Tim Zwanikken (secretaris)