New Urban Agenda erkent rol steden in bereik mondiale duurzaamheidsdoelen

Een van de grootste problemen waar steden in Afrika maar ook in delen van Azië en in Zuid- en Midden- Amerika mee kampen is dat steeds meer mensen die in steden leven niet worden erkend als volwaardige burger. Wereldwijd zijn er naar schatting bijna een miljard mensen die wonen en werken in informele gebieden waar de meest essentiële infrastructuur zoals schoon drinkwater en riolering ontbreekt. Deze informele gebieden liggen bovendien vaak in ecologisch kwetsbare en overstromings- of vervuilingsgevoelige gebieden.

Toenemende klimaatrisico’s (overstromingen, wateroverlast) vallen deze kwetsbare groepen dan ook onevenredig ten deel, zeker in steden waar de ruimtedruk alsmaar toeneemt.

Informaliteit leidt niet alleen tot uitsluiting en marginalisatie van kwetsbare groepen. Indirect ondergraaft het ook elke poging om de aantasting en de uitputting van kwetsbare ecosystemen tegen te gaan.  

Stedelijke planning is sleutel tot succes

Veel steden in ontwikkelingslanden nemen westerse planningsmethoden vaak als voorbeeld, niet zelden vanwege buitenlandse (westerse) betrokkenheid en/of regelgeving vanuit nationaal of internationaal beleid. Dit leidt echter niet tot een effectieve, samenhangende planning.

Vaak schieten de financiële, juridische en organisatorische mogelijkheden van steden in ontwikkelingslanden tekort. In fysieke zin gaat formele stedenbouw gepaard met ophoging en verharding waardoor de problemen toenemen in de lager gelegen ‘natte’ delen waar in toenemende mate sprake is van informele bebouwing. Informele bebouwing op hellingen en oevers, in parken en bufferzones leidt juist weer tot afnemende (water- en buffer)capaciteit waardoor ook formele gebieden met risico’s en overlast geconfronteerd kunnen worden.

In een effectieve stedelijke planning speelt informele stadsontwikkeling een centrale rol. ‘Planning’ betekent hier vooral het vroegtijdig betrekken van informele gemeenschappen bij het zoeken van oplossingen voor hun problemen.

De New Urban Agenda bepleit zo’n inclusieve, participatieve benadering. Het opent nieuwe perspectieven en oplossingen voor stedelijke problemen en creëert tegelijkertijd meer draagvlak voor implementatie. Bewustwording, ‘empowerment’ en het bouwen aan capaciteit liften hierop mee.
 

De New Urban Agenda is steun in de rug voor Nederlands beleid

De New Urban Agenda is een steun in de rug voor de aanpak die Nederland hanteert in zijn beleid voor inclusieve en groene groei in ontwikkelingslanden. Deze aanpak is gericht op samenwerking in netwerken van Nederlandse experts van kennisinstellingen, bedrijven en NGO’s met lokale sleutelfiguren en deskundigen. De Delta Coalition en de Delta Alliance, maar ook programma’s van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en non-gouvernementele organisaties als Cordaid, zijn daar voorbeelden van.

In concrete projecten wordt veelal gewerkt met methoden en instrumenten die erop zijn gericht om expertkennis en kennis uit de lokale praktijk bij elkaar te brengen en elkaar te laten versterken.

Dergelijke instrumenten kunnen nog verder worden ontwikkeld en verbeterd door ze toe te passen in situaties met informele verstedelijking. Het beleid kan bevorderen dat verschillende projecten van elkaar leren. Een systematische monitoring en evaluatie van projecten in ontwikkelingslanden kan hierbij een belangrijke rol spelen. Hiermee kan tevens beter in kaart worden gebracht welke projecten en welke werkwijzen effectief bijdragen aan het realiseren van de SDGs.