Achtergronden: Het nieuwe ommeland

Bevindingen

• De stad is niet meer het vanzelfsprekende brandpunt van het dagelijkse leven in het stadsgewest; het is de eigen woning die tegenwoordig de centrale uitvalsbasis vormt van waaruit deze huishoudens relaties aangaan met plekken binnen en buiten het stadsgewest.
• Rondom de grote steden is sprake van een nieuw type ommeland. Dit ‘nieuwe ommeland’ is te kenschetsen als onderdeel van een netwerkstad op stadsgewestelijk niveau. De deconcentratie van functies die zich de afgelopen decennia heeft voorgedaan, heeft ertoe geleid dat een vorm van stedelijkheid ook buiten de stad wordt gevonden. Ook de kenmerken van het verplaatsingspatroon van de bewoners duiden daarop.
• Wel heeft dit nieuwe ommeland andere eigenschappen dan de stad, en andere verplaatsingspatronen. De huishoudens en functies in het ommeland verschillen van die in de stad, als gevolg van ruimtelijke uitsortering. Het ommeland blijkt vooral aantrekkelijk te zijn voor een bepaald deel van de huishoudens, bedrijven en voorzieningen. Waar de ‘nieuwe stad’ vandaag de dag dé plaats is voor intensieve hoogwaardige face-to-facecontacten, is haar contramal, het ‘nieuwe ommeland’, vooral aantrekkelijk voor die ruimtegebruikers die veel ruimte nodig hebben en minder behoefte hebben aan frequente interactie. Dit zijn bijvoorbeeld bedrijven die geen diensten verlenen maar producten maken en daardoor veel ruimte nodig hebben, of huishoudens die op zoek zijn naar rust en een meer van alle drukte afgezonderd woonmilieu.
• Het nieuwe ommeland biedt daarmee de mogelijkheid tot een parttime stedelijke leefwijze.
• Bovenstaande beeld van het nieuwe ommeland zien we vooral duidelijk terug in het ommeland van de grootste steden, met name Utrecht.
• Het is niet vanzelfsprekend dat alle ommelanden zich in de richting van een meer stedelijk nieuw ommeland zullen ontwikkelen. Een goede bereikbaarheid en ligging lijken hiervoor belangrijke randvoorwaarden te zijn.