De Staat van het Klimaat 2006

De Staat van het Klimaat 2006

Dit is een uitgave van het Platform Communication on Climate Change (PCCC), waarin de belangrijkste Nederlandse wetenschappelijke onderzoekinstellingen op het gebied van klimaat, klimaatverandering en klimaatbeleid samenwerken. De Staat van het Klimaat beschrijft onze actuele kennis van dit belangrijke onderwerp, toegespitst op nieuwe ontwikkelingen in 2005 en 2006. Jaarlijks wordt een update gemaakt. Het doel van deze brochure is om op handzame wijze aan politici, bestuurders, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, docenten, studenten en andere geïnteresseerden een compact en gedegen overzicht te geven van de ontwikkelingen in de wetenschappelijke kennis over klimaatverandering en de gevolgen ervan en de ontwikkelingen in het klimaatbeleid.

Factoren in klimaatverandering

Het klimaatsysteem is complex. Dat betekent dat harde bewijzen over oorzaak en gevolg van de huidige klimaatverandering moeilijk te geven zijn. Er zijn nu eenmaal veel factoren die een rol spelen. Hoewel van veel factoren duidelijk is dat zij het klimaat beïnvloeden, bestaan er nog onzekerheden over de gevoeligheid van het klimaat en daarmee over de sterkte van de effecten van klimaatverandering. Niettemin zijn er ontwikkelingen gaande in het klimaat, die eigenlijk alleen maar kunnen worden verklaard door menselijke invloeden. Zowel de aanwijzingen hiervoor vanuit de waarnemingen als de wetenschappelijke onderbouwing ervan worden jaarlijks sterker.

Klimaatbeleid

Het klimaatbeleid kan zich richten op zowel aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie), als op het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen (mitigatie). Keuzes in het klimaatbeleid worden bepaald door kosten en baten van de maatregelen, maar ook door percepties en belangen. Het maken van keuzes is fundamenteel lastig door onzekerheden over de risico’s van klimaatveranderingen, de effectiviteit van het (internationale) mitigatiebeleid, de kosten en baten van adaptatie- en mitigatiebeleid en ontwikkeling van deze kosten en baten in de tijd. Daar komt nog bij dat de baten van het klimaatbeleid wetenschappelijk gezien niet altijd eenduidig in geld zijn uit te drukken.

De menselijke maat

In de Staat van het Klimaat hebben wij gekozen voor de menselijke maat, dat wil zeggen dat wij hier de veranderingen op een termijn van één tot enkele eeuwen centraal stellen. Dat betekent geenszins dat begrip van klimaatveranderingen op geologische tijdschaal niet van belang zou zijn: het bestuderen van zulke veranderingen geeft wezenlijk inzicht in de werking van het klimaatsysteem. De menselijke maat is echter om verschillende redenen belangrijk. De wereldbevolking, de wereldeconomie en de wereldenergieconsumptie zijn de afgelopen eeuw in hoog tempo gegroeid, waardoor de druk op ruimte en milieu sterk is toegenomen. Meer dan de helft van de mensheid leeft in gebieden die kwetsbaar zijn voor klimaatveranderingen. Ook is van belang dat het beleid ten aanzien van infrastructurele aanpassingen aan klimaatveranderingen een tijdschaal van één tot enkele generaties kent. Hoewel de kennis van het klimaatsysteem niet volledig is, kan en moet zij optimaal benut worden om zo efficiënt mogelijk maatregelen te nemen.

Onderwerpen

De onderwerpen die in deze Staat van het Klimaat de revue passeren, zijn gekozen door de instituten die participeren in het PCCC. Naast feitelijke informatie worden interpretaties gegeven van wetenschappelijke discussies die spelen rond de beschreven onderwerpen. Ook maatschappelijke discussies, al dan niet aangezwengeld door de media, worden in deze brochure in de context geplaatst van de huidige kennis op het gebied van klimaatverandering en klimaatbeleid. Wij hopen hiermee een boeiende en informatieve brochure voor u te hebben samengesteld.