Geen groei van totale mondiale CO2-emissies in 2009

China en India doen wereldwijde daling CO₂-uitstoot teniet

Voor het eerst sinds 1992 is de wereldwijde CO₂-uitstoot door het gebruik van fossiele brandstoffen, cementproductie en productie van chemicaliën niet toegenomen. De kredietcrisis bracht veel geïndustrialiseerde economieën in recessie waardoor de CO₂-uitstoot in deze landen, met name OESO-landen en Rusland, met circa 7% sterk afnam in 2009. Deze terugval met 800 megaton werd grotendeels gecompenseerd door de CO₂-uitstoot van China en India die met 9% en 6% nog steeds sterk toe neemt. In andere ontwikkelingslanden bleef de CO₂-uitstoot vrijwel stabiel. Deze cijfers zijn gebaseerd op voorlopige schattingen van het PBL, gebaseerd op energiestatistieken van oliemaatschappij BP voor 2008 en 2009 en van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) voor 2006 en 2007. Daarnaast zijn trenddata gebruikt voor de productie van cement, ammoniak en staal. Deze trends zijn gezet op de CO₂-emissiereeksen per land van 1970 tot en met 2005, die zijn ontwikkeld in het gezamenlijke EDGAR-project van het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie en het PBL.

Wereldwijde uitstoot koolstofdioxide niet gestegen in 2009

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft becijferd dat de uitstoot in de geïndustrialiseerde landen daalde met zeven procent. In China nam de uitstoot toe met 9 procent en in India met 6 procent. Bij elkaar opgeteld betekent dit dat de uitstoot van CO₂ in 2009 wereldwijd vrijwel gelijk is gebleven, voor het eerst sinds 1992. Deze daling hangt echter samen met de economische crisis. Veel productiecapaciteit is stilgelegd, maar deze kan bij aantrekkende groei weer in bedrijf genomen worden. Bij herstel is de kans groot dat de emissies snel oplopen in de geïndustrialiseerde landen. Ter vergelijking, sinds 2002 bedroeg de jaarlijkse toename van de CO₂-uitstoot circa 3,5%. In 2008, toen de effecten van de kredietcrisis zichtbaar werden, nam de wereldwijde uitstoot al minder sterk toe, met ongeveer 1,5%. Ook bij eerdere recessies stokte de jaarlijkse groei van de CO₂-uitstoot tijdelijk, zoals bij de recessies die volgden op de grote stijgingen in de olieprijs in 1974-1975 en 1980-1982. Het Internationaal Energieagentschap had voorspeld dat de uitstoot in 2009 met 2,6 procent zou afnemen, de grootste daling in veertig jaar. De PBL berekeningen komen niet uit op een dergelijke scherpe daling.

Grote regionale verschillen tussen geïndustrialiseerde landen, China en India en overige landen

De recessie in de OESO-landen ging gepaard met een sterke daling in de productie van energie-intensieve industrieën zoals staalproductie en basischemie, raffinaderijen en bij elektriciteitscentrales. In Europa, waar de CO₂-uitstoot van de industrie is gereguleerd onder de Emissiehandel (ETS), daalde de industriële CO₂-uitstoot met 11,6%. In de Verenigde Staten daalde de uitstoot door verbranding van fossiele brandstoffen met 11% en bij de elektriciteitsproductie met 9%.

• De totale CO₂-uitstoot in de Europese Unie (15 landen) daalde met 7% tot 3,1 miljard ton. In de Verenigde Staten daalde de CO₂-uitstoot met 7% tot 5,3 miljard ton. De totale CO₂-uitstoot in Japan daalde met 11% tot 1,2 miljard ton en in Rusland met 9% naar 1,6 miljard ton CO₂. In de geïndustrialiseerde landen die een reductiedoel hebben in het kader van het Kyoto Protocol daalde de uitstoot met 7%.
• In China steeg de CO₂-uitstoot in 2009 daarentegen met 9% tot 8,1 miljard ton (Olivier en Peters, 2010). Deze groei is het gevolg van de implementatie van een groot economisch stimuleringspakket sinds eind 2008, bestaande uit investeringen in de vervoersinfrastructuur en voor de wederopbouw van het door in 2008 een aardbeving getroffen gebied Sichuan.
• In India, waar de binnenlandse vraag driekwart bedraagt van de nationale economische output en dat daardoor relatief onaangetast bleef door de kredietcrisis, nam de CO₂-uitstoot in 2009 toe met 6% tot 1,7 miljard ton CO₂. Daarmee neemt India de vijfde plaats over van Rusland in de wereldrangorde van CO₂-uitstoters.
• In andere ontwikkelingslanden is het beeld meer diffuus, variërend van landen met een stijging van de uitstoot, zoals Iran, Indonesië en Zuid-Korea, en landen met een dalende uitstoot, zoals Brazilië, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika en Taiwan. De totale CO₂-uitstoot van deze landen veranderde nauwelijks in 2009.

De gepresenteerde voorlopige emissiecijfers zijn exclusief de CO₂-emissies door bos- en veenbranden en door de afbraak van onverbrande biomassa en van veenlagen. Die emissies vinden vooral plaats in de ontwikkelingslanden. Als die worden meegeteld dan verhogen ze het mondiale CO₂-emissietotaal dat wij hier beschouwen met 20%, hoewel de uitstoot jaarlijks sterk kan fluctueren en ook een hoge mate van onzekerheid kent.

Meer informatie

• Mondiale CO₂-emissies door gebruik van fossiele brandstoffen, 1970-2009 op de website van het Compendium voor de Leefomgeving.