Meer ruimte voor natuur

Al decennialang neemt de biodiversiteit in Nederland af. Daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen: de afname van het areaal natuurgebied, de versnippering daarvan door nieuwe infrastructuur en voortgaande verstedelijking, en de modernisering en intensivering van de landbouw zijn daarvan de belangrijkste. Om het proces van de afgenomen biodiversiteit te keren, zijn de provincies verantwoordelijk voor de realisering van een netwerk van natuurgebieden in Nederland. Dat Natuurnetwerk Nederland (NNN) is bijna gerealiseerd, maar de resterende opgave is een lastige. Een deel van de resterende ruimteclaims voor natuur kan mogelijk in combinatie met andere ruimtelijke opgaven of ruimtegebruiksfuncties worden gerealiseerd.

Nieuwe coalities

Van de beoogde omvang van het Natuurnetwerk van 670.000 hectare is per 1 januari 2017 93% gerealiseerd; er resteert nog zo’n 46.000 hectare (een oppervlakte ter grootte van Texel) om in de komende tien jaar als natuurgebied te worden verworven, bestemd, ingericht en beheerd. Dat lijkt een ambitieuze doelstelling. Voor de functieverandering van de gronden is immers de medewerking van grondeigenaren nodig. Het realiseren van nieuwe natuur vereist dan ook een zoektocht naar gedeelde belangen; dat vergroot immers de slagingskans. Daartoe zal men op zoek moeten gaan naar nieuwe coalities en naar mogelijkheden tot meervoudig ruimtegebruik. Dergelijke coalities vereisen betrokkenheid en een gedeeld ‘eigenaarschap’, van boeren, bedrijven, burgers, maatschappelijke organisaties en overheden. Sommige, coalities en synergiën liggen voor de hand, zoals natuur en water (klimaatadaptatie), natuur en landbouw (van ‘natuurinclusieve’ landbouw tot agrarisch natuurbeheer), en natuur en recreatie. Andere coalities zijn het verkennen waard, zoals natuur en energieopwekking (wind, zon, aardwarmte) en natuur en wonen (rood voor groen), maar ook natuur en infrastructuur (wegen, spoorlijnen, haventerreinen, luchthavens), natuur en industrie, en natuur en grond- en delfstoffenwinning. Elke bijdrage aan de realisatie van de biodiversiteitsdoelen is immers meegenomen.