Lerende en creatieve tools voor onderzoek met stakeholders

De aard van de kennisvragen op dit speelveld verandert bovendien mee, en gaan niet langer uitsluitend over ‘wat’ beleid teweeg brengt, maar steeds vaker ook over het ‘hoe’ en ‘waarom’. Daarbij behoeven transitieopgaven kennisontsluiting tijdens de rit om het beleid verder te helpen, in plaats van wijsheid achteraf. Deze ontwikkelingen samen maken dat het soms wenselijk is om belanghebbenden bij leefomgevingsvraagstukken te betrekken bij het onderzoek dat het PBL uitvoert. Geen onderzoek óver het beleid en wie het beleid maakt en uitvoert, maar mét deze partijen om zo samen hoogwaardige en relevante inzichten te ontwikkelen om de kwaliteit van het beleid te verbeteren.

Participatief onderzoek in opkomst bij het PBL

Steeds vaker voert het PBL dan ook participatieve studies uit waarin onderzoekers met belanghebbenden samen een lerend en creatief proces aangaan met profijt voor beiden. Wereldwijd is er een enorme rijkdom aan creatieve en dynamische werkvormen voor stakeholderparticipatie, decennialang beproefd en getoetst in onderzoek naar o.a. armoedebestrijding, verduurzaming, gezondheidszorg en leefomgevingsbeleid. Omdat de praktijk van participatief onderzoek bij het PBL in opkomst is en volop aan het professionaliseren is, is de tijd nu rijp om een inspirerende toolbox beschikbaar te stellen waarin diverse werkvormen bij elkaar zijn gebracht.

Inhoud van de toolbox

De tools zijn ingedeeld in drie categorieën: contextuele tools (om de context en actoren in kaart te brengen), interviews (voor data verzameling) en werksessies (om te verdiepen en te verbinden). Deze kunnen tijdens verschillende fases van het onderzoek worden ingezet. Elke tool is voorzien van een toelichting, instructies voor toepassing, tips en een verwijzing naar meer informatie. Daarnaast staan in de toolbox een aantal algemene suggesties en tips die helpen om onderzoek met stakeholders tot een succes te maken.

Niet alleen voor het PBL bestemd

De toolbox is in de eerste plaats bedoeld voor PBL’ers, maar ook andere kennis- en beleidsorganisaties worden van harte uitgenodigd er gebruik van te maken. We hopen dat de toolbox leidt tot meer lerend en creatief onderzoek, en dat het inspiratie biedt voor ieder die aan de slag wil met participatief onderzoek of dat aan het verkennen is.

De toolbox is gemaakt in samenwerking met het Athena Instituut (VU Universiteit Amsterdam).