Consequenties van de EU-luchtkwaliteitsrichtlijnen voor ruimtelijke ontwikkelingsplannen in verschillende EU-landen

De Raad van State heeft de afgelopen jaren veel plannen voor nieuwe woningen,bedrijfsterreinen, bedrijfsactiviteiten en wegen tegengehouden op grond van EU-luchtkwaliteitsnormen. Dit heeft duidelijk gemaakt dat gedegen onderzoek nodig is naar de effecten op luchtkwaliteit voor een plan kan worden goedgekeurd. En dat het niet voldoen aan de normen een reden is om ruimtelijke ontwikkelingen tegen te houden.

In dit rapport is bekeken of dit ook speelt in andere EU-landen. Dat blijkt nog nauwelijks het geval: buiten Nederland zijn er maar heel weinig vergelijkbare rechtszaken geweest. Dit terwijl de normen ook worden overschreden in andere EU-landen. De verklaring is dat Nederland op diverse punten relatief strikt omgaat met de EU-regelgeving, waaronder:

• Nederland heeft een directe koppeling tussen luchtkwaliteitsbeleid en ruimtelijke ordeningsbeleid, waardoor veel typen plannen worden getoetst aan (toekomstige) normen.
• De normen worden strikt gehanteerd: er wordt bij vergunningverlening een scherpe grens getrokken tussen plannen die leiden tot net wel en net niet voldoen aan de normen. In veel andere landen is dat niet het geval, en worden ook andere belangen meegewogen.
• In Nederland gelden de grenswaarden overal op het grondgebied. In principe geldt dat voor alle EU-landen, maar in sommige landen wordt de wet zo uitgelegd dat de grens-waarden alleen van toepassing zijn op plaatsen waar mensen kunnen worden blootgesteld
• Het vaststellen van de luchtkwaliteit gebeurt in Nederland met een hoge mate van detail. Daardoor worden veel knelpunten in kaart gebracht.

De rol die de normen spelen bij het verlenen van vergunningen voor nieuwe plannen verschilt dus sterk per land, hoewel de onderliggende EU-regelgeving gelijk is en de normen ook in andere landen worden overschreden.