De betekenis van het VN ‘Kunming-Montreal Raamwerk voor biodiversiteit’ voor het Nederlandse beleid

De GBF-overeenkomst verplicht landen een National Biodiversity Strategy and Action Plan (NBSAP) op te stellen. Het kabinet heeft eerder toegezegd om dit plan tegen de zomer van 2024 te presenteren. De VN-doelen zijn niet wettelijk bindend, maar er is wel afgesproken dat  landen aanvullende acties overeen moeten komen om de doelen voor 2030 binnen bereik te houden. De VN-doelen voor biodiversiteit zijn mede bepalend geweest voor de Europese Biodiversiteitsstrategie, en doelen uit de Green Deal. Deze doelen hebben vaak een wettelijk en bindend karakter. Hierdoor werd verwacht dat met het voldoen aan de EU-doelen door Nederland er ook aan de GBF-actiedoelen kan worden voldaan. 

Uitvoering Nederlands natuurbeleid stagneert door uitvoeringsproblemen

Met het huidige en voorgenomen natuurbeleid zal Nederland zeker een bijdrage kunnen leveren aan de actiedoelen voor bescherming en herstel van natuur. De kwantitatieve doelen zijn echter moeilijk te halen, door hardnekkige uitvoeringsproblemen en handhavingstekorten. Dat gaat bijvoorbeeld over de uitbreiding van natuurareaal en het terugdringen van de milieudruk, waaronder stikstofbelasting, en het werken aan natuurherstel van soorten en habitats. 

Brede benadering natuurbeleid is ingezet, verdere opschaling is nodig

In Nederland komt langzaamaan meer aandacht voor de verschillende waarden van natuur en voor het integreren van biodiversiteit in besluitvorming. Ook worden maatschappelijke actoren meer betrokken bij het realiseren van natuurdoelen. Daarbij wordt vaak gebruik gemaakt van zachte beleidsinstrumenten, waarmee alleen een beperkte groep gemotiveerde actoren betrokken wordt. Er is daardoor geen sprake van het breed inzetten van de waarden van natuur.  

Nieuwe initiatieven in ontwikkeling, maar zullen zich nog moeten bewijzen

Er zijn in de afgelopen tijd nieuwe beleidslijnen ontwikkeld die ook aan de actiedoelen kunnen bijdragen. Veel hangt daarbij af van ruimtelijke keuzes, instrumentering, financiering, beleidsuitvoering en handhaving. Maar deze beleidslijnen staan momenteel onder druk, onder andere omdat de financiering wegvalt. Dat geldt bijvoorbeeld voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). 

Beleidsintensivering nodig

Een ambitieuze bijdrage leveren aan doelen van het GBF betekent allereerst een intensivering van het huidige natuurbeleid voor bescherming en herstel. De ombuiging naar een natuurinclusieve leefomgeving vraagt om een verdere verbreding van de aanpak in het natuurbeleid. Verder is een effectieve interdepartementale aanpak nodig én een strategie voor de lange termijn voor een ingrijpende verandering in de economie en maatschappij. Het opstellen van het NBSAP biedt een uitgelezen kans voor deze beleidsintensivering.