Emissierechten via veiling toedelen

Emissierechten via veiling toedelen

Sommige lidstaten delen emissierechten uit op basis van de huidige productie. Dit komt neer op een subsidie op het uitbreiden van de productiecapaciteit omdat daarmee extra, waardevolle emissierechten worden verworven. De extra capaciteit resulteert in meer vervuiling, zodat emissies op andere, ondoelmatiger manieren moeten worden gereduceerd.

Ook krijgt een bedrijf dat investeert in nieuwe productiecapaciteit voor een kolencentrale meer emissierechten dan wanneer het investeert in een schonere gascentrale of windmolen. Daardoor wordt te veel geïnvesteerd in relatief vuile capaciteit. Verder misbruiken lidstaten de wijze waarop gratis emissierechten worden verstrekt als instrument van verkapte industriepolitiek.

Veilen van alle emissierechten lost deze problemen op. Reducties van emissies vinden daar plaats waar dat het goedkoopst is zonder dat de interne markt wordt verstoord. Wel zijn compensatiemaatregelen nodig voor bedrijven die te maken hebben met internationale concurrentie uit landen die nog onvoldoende meewerken aan de reductie van broeikasgassen. Zonder compensatie dreigt productie te verschuiven naar die delen van de wereld. Omdat de productie daar meestal vervuilender is dan in Europa zou de wereldwijde uitstoot van broeikassen dan zelfs toe- in plaats van afnemen.

Compensatie voor specifieke sectoren kan het beste plaatsvinden met gerichte productiesubsidies aan deze sectoren en niet, zoals nu het geval is, door de productie van alle energie-intensieve sectoren te bevorderen via het gratis verstrekken van emissierechten op basis van de huidige productie. Verder dienen de gerichte productiesubsidies voor specifieke sectoren in alle Europese landen hetzelfde te zijn om een gelijk speelveld te creëren. Deze Europese harmonisatie moet voorkomen dat lidstaten de productiesubsidie misbruiken om de eigen industrie te bevoordelen.

Door de productiesubsidies te beperken tot geselecteerde sectoren levert het veilen van rechten extra opbrengsten op voor de schatkist. Ze bieden ruimte voor generieke lastenverlichting, waardoor alle activiteiten in de economie worden gestimuleerd. Het veilen van rechten betekent een efficiëntere allocatie van productiemiddelen over vervuilende en niet-vervuilende activiteiten, omdat bij het gratis weggeven van rechten op basis van huidige productie alleen de productie van energie-intensieve bedrijven wordt gestimuleerd.

Veilen zet wel de winsten in de vervuilende sectoren onder druk. Dat kan worden tegengegaan door een deel van de rechten te verstrekken op basis van gegevens over emissies in het verleden die de sector niet meer kan beïnvloeden. Zo worden winstdalingen beperkt zonder dat gewenste aanpassingen naar minder vervuilende productie worden afgeremd.

Lans Bovenberg is verbonden aan de Universiteit van Tilburg en Herman Vollebergh aan het Milieu- en Natuurplanbureau. Een uitgebreidere analyse verscheen vorige week in Economisch Statistische Berichten.