Leidt een fietsvriendelijk inrichting van de wijk tot meer fietsgebruik?

Leidt een fietsvriendelijk inrichting van de wijk tot meer fietsgebruik?

De Gezondheidsraad heeft geadviseerd gezond te eten en een half uur per dag te bewegen om ernstig overgewicht (obesitas) tegen te gaan. Fietsen is een vorm van bewegen die gemakkelijk in te passen is in het dagelijkse activiteitenpatroon en fietsen kan daarom een bijdrage leveren in de strijd tegen obesitas.

Het is niet goed bekend of en in welke mate een fietsvriendelijke inrichting van de openbare ruimte mensen ertoe kan verleiden de fiets in plaats van een ander vervoermiddel te nemen. Om daar meer over te weten te komen heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) twee VINEX-wijken met elkaar vergeleken. In veel opzichten lijken de beide wijken op elkaar, maar in de ruimtelijke inrichting verschillen ze duidelijk: Houten-Zuid is ingericht op het fietsen, Veldhuizen, een wijk in Leidsche Rijn, is dat niet. Uit de (ongeveer 450) afgenomen enquetes blijkt dat (i) het fietsgebruik in Houten-Zuid duidelijker hoger ligt en (ii) dat veel individuele inwoners van Houten-Zuid meer zijn gaan fietsen sinds ze daar zijn komen wonen, terwijl veel inwoners van Veldhuizen sinds hun verhuizing juist minder zijn gaan fietsen.

Het blijft dan natuurlijk de vraag of er zelf-selectie is opgetreden: zijn fietsliefhebbers vooral in de fietsvriendelijke wijk gaan wonen en autoliefhebbers vooral in autovriendelijke wijken? Als dat het geval is, zal de inrichting van de fysieke omgeving het ingesleten gedrag van mensen weliswaar faciliteren, maar zal het dat niet echt kunnen veranderen. Het effect van de fysieke omgeving op gedragsverandering is dan beperkt. Dit is een veel gehoord argument van projectontwikkelaars: de markt voor het bouwen van fietsvriendelijke wijken in Midden Nederland zou met de bouw van Houten verzadigd zijn. Fietsliefhebbers zouden daarheen verhuisd zijn, de rest van de markt zou om autovriendelijke woonwijken vragen. Uit het onderzoek blijkt dat er inderdaad sprake is van enige zelf-selectie, maar lang niet voldoende om het hoge fietsgebruik in Houten-Zuid te verklaren. Het zijn vooral doorsnee mensen met doorsnee voorkeuren en zeker niet alleen verstokte fietsliefhebbers die voor de fietsvriendelijke omgeving kiezen.

Er lijkt dus, mede op basis van het onderzoek, voldoende reden om bij de inrichting van (nieuwe) wijken meer aandacht aan de fiets te besteden. Meer bewegen helpt immers tegen obesitas en is daarmee goed voor de volksgezondheid.