Milieukwaliteit en verliesnormen. Achtergrondrapport deelproject Milieu Evaluatie Meststoffenwet 2004

Verbetering milieukwaliteit door oude mestbeleid nog onvoldoende

Het tot 2003 gevoerde mestbeleid heeft geleid tot lagere stikstof- en fosfaatoverschotten van de landbouw. De kwaliteit van het grondwater (nitraat) is hierdoor verbeterd. Voor het oppervlaktewater geldt dit in mindere mate: vooral voor fosfor is er nauwelijks een verbetering opgetreden.

Areaal fosfaatverzadigde gronden bedraagt ongeveer 50%

Op basis van modelonderzoek en metingen is nagegaan wat het lot van het stikstof- en fosfaatoverschot is. De relatie tussen overschot en milieu wordt door veel factoren beïnvloed en verschilt sterk tussen stikstof en fosfor. Het fosfaatoverschot wordt sterk aan de bodemdeeltjes gebonden. Op basis van metingen is een nieuwe raming van het areaal fosfaatverzadigde gronden gemaakt. Circa 50% van de cultuurgrond kan als verzadigd worden beschouwd (bandbreedte 47-56%).

Nog onduidelijkheid over effect vergroten toetsdiepte

Bij stikstof is naast ophoping ook sprake van afbraak (denitrificatie). In verband hiermee is gekeken naar de invloed van de bodemopbouw en de grondwaterstand op de nitraatconcentratie in het grondwater. Hieraan gerelateerd is de vraag of de milieudoelstelling voor nitraat (nu in het bovenste grondwater) niet zou kunnen gelden op een grotere diepte, rekening houdend met het optreden van nitraatafbraak in de bodem. Er zijn nog teveel onzekerheden omtrent het verloop van nitraat met de diepte en de mogelijk nadelige effecten op grond- en oppervlaktewater daarvan, om tot een concreet advies te komen.

Geen nadelig effect op bodemvruchtbaarheid

Het strengere mestbeleid van de afgelopen jaren heeft geen aantoonbaar nadelig effect gehad op de bodemvruchtbaarheid (organische stof, fosfaat). Er is wat betreft een aantal andere emissies sprake van een positieve bijdrage van het mestbeleid, met name bij lachgas (60% van gerealiseerde afname). Bij ammoniak en zware metalen is de bijdrage van het mestbeleid kleiner (circa 25% van gerealiseerde afname).