Paper: Cultuurland - Agrarisch landschap in verandering

Deze onzekerheid over de toekomst van het Nederlandse buitengebied was aanleiding voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om het Ruimtelijk Planbureau de volgende vraag voor te leggen:

De veranderingen binnen de landbouw en de druk op het landschap roepen de vraag op wat de gevolgen zullen zijn voor het landschapsbeeld en het platteland. Kan het Ruimtelijk Planbureau (RPB) scenario's ontwikkelen voor dit wijzigende ruimtelijke beeld? De scenario's moeten inspireren en hoeven omstreden denkbeelden niet uit de weg te gaan. Het project moet keuzes voorleggen en de gevolgen van die keuzes in beeld brengen.

Met deze studie willen wij het debat over de toekomst van het Nederlandse cultuurlandschap aanvullen en verdiepen. Aanvullen door de bandbreedte te verkennen waarbinnen het buitengebied zich in de toekomst zou kunnen ontwikkelen. Verdiepen door deze bandbreedte te vertalen naar de landschappelijke gevolgen die van die ontwikkelingen het gevolg zijn. Deze bandbreedte baseren we op de - voorlopige en nog onvolledige - WLO-scenario's van de gezamenlijke planbureaus. Zo kunnen we de uiterste standpunten uit het debat verbeelden én kunnen we laten zien dat de werkelijkheid minder zwart-wit zal zijn.

Onze centrale onderzoeksvraag luidt: Wat zijn de gevolgen van de veranderingen binnen de landbouw en de druk op het landschap voor het aanzien en het functioneren van cultuurland? In deze centrale vraag onderscheiden we de volgende deelvragen:

• Wat is cultuurland?
• Wat zijn de mogelijke toekomstscenario's voor cultuurland?
• Hoe verandert het functioneren van cultuurland?
• Hoe verandert het aanzien van cultuurland?

Deze deelvragen worden in deze voorstudie verkend. Dit resulteert in het laatste hoofdstuk in een 'agenda voor het platteland'. Deze agenda zal vervolgens de input vormen voor een ontwerpend onderzoek naar waarschijnlijke en mogelijke toekomstbeelden voor de Nederlandse cultuurlandschappen, die het RPB onafhankelijk van deze studie op een later moment zal uitbrengen.