Privaat eigendom en de stad. De Nederlandse praktijk

Toch is de hulp van gemeenten ook dan onontbeerlijk. Op binnenstedelijke locaties is de opgave dermate complex dat private partijen er alleen niet uitkomen. Vergeleken met andere locaties hebben gemeenten voor dat soort locaties vaak hoge ambities, zijn de kosten veelal hoger (onder andere door bodemvervuiling en hogere verwervings- en sloopkosten), is de versnippering van de eigendomsrechten veel groter, en zorgen de eisen die vanuit het gebruik van de omgeving aan de locatie worden gesteld, voor ingewikkelder en langduriger trajecten.

De oplossing voor de gecompliceerde transformatielocaties wordt in Nederland steeds vaker gezocht in grootschalige gebiedsgerichte ontwikkelingen, waardoor verschillende opbrengsten en kosten binnen het plan kunnen worden verevend. Het is echter de vraag of dit in alle gevallen een verstandige beslissing is. De toch al aanwezige complexiteit wordt erdoor verhoogd; zodra er ook maar iets fout gaat, bijvoorbeeld omdat een bepaald perceel niet kan worden verworven, komt de hele ontwikkeling in gevaar.

Om die reden lijkt het de auteurs verstandiger dat gemeenten vaker kiezen voor een stapsgewijze en kleinschaliger ontwikkeling. Een keuze dus voor het stimuleren van, al dan niet collectieve, particuliere initiatieven, boven bet risicovolle avontuur om samen met slechts enkele marktpartijen een gebied volledig naar de hand te zetten. Functies en ontwikkelingen moeten daarbij wel op strategisch, inhoudelijk niveau worden afgestemd; voor verevening is sinds medio 2008 publiekrechtelijk instrumentarium (de Grondexploitatiewet) beschikbaar.