Quick scan ecologische effectiviteit natuurwetgeving

Natuurwetgeving voorwaarde voor beschermen natuur

Dit is de hoofdconclusie die het MNP trekt als antwoord op drie vragen van het ministerie van LNV over de ecologische effectiviteit van natuurwetgeving.

Wat zijn de trends in planten- en diersoorten?

Zowel de diverse planten- en diersoorten als de natuurgebieden laten een wisselend beeld zien. Het totale beeld is, dat het biodiversiteitverlies van de afgelopen eeuw nog niet tot stilstand is gekomen en dat de natuur in Nederland steeds eenvormiger wordt.

Wat van de trends is toe te rekenen aan de natuurwetgeving?

Deze vraag is erg lastig te beantwoorden omdat natuurwetgeving interfereert met andere maatregelen, zoals beheer van bestaande natuurgebieden, inrichting van nieuwe natuurgebieden en het nemen van maatregelen om de water- en milieucondities van natuurgebieden te verbeteren. De natuurwetgeving heeft als effect dat diverse natuurgebieden behouden zijn gebleven, die zonder bescherming (deels) een andere bestemming zouden hebben gekregen voor met name woningbouw en infrastructuur. Voor sommige beschermde gebieden is aantoonbaar dat de wettelijke bescherming (gekoppeld aan beheer) tot instandhouding van specifieke soorten heeft geleid.

Wat zou er zijn gebeurd als de wetten er niet waren?

Zonder wetgeving zou het areaal natuur geringer en nog sterker versnipperd zijn geweest dan nu het geval is. Ongetwijfeld zou dit hebben betekend dat de diversiteit aan soorten en habitats geringer zou zijn geweest.

Conclusie

Alles overziend concludeert het MNP dat bescherming via natuurwetgeving gezien de druk op natuur een belangrijke voorwaarde is voor het beschermen van natuur en biodiversiteit. Het MNP acht de Nederlandse natuurwetgeving in kwalitatieve zin hiervoor geschikt, maar wijst er op dat de uitvoering en handhaving verbetering behoeven. Een belangrijk signaal is dat uitvoerenden (waaronder gemeenten) de wetgeving als complex beschouwen. Wetgeving is slechts effectief in combinatie met andere instrumenten en kan worden gezien als de eerste stap die de weg vrij maakt voor milieumaatregelen of beheer, en als bepalend (kanaliserend) voor de ecologische effectiviteit van opvolgende natuurbeleidmaatregelen.