Regionale krimp en woningbouw

Demografische krimp vergt regionale aanpak woningbouw

De onderzoekers hebben in deze studie onderzocht hoe overheden in krimpregio's in hun woningbouwbeleid reageren op de veranderde woningvraag, welke obstakels ze bij de uitvoering van hun krimpbeleid tegenkomen en welke aanpassingen nodig zijn om deze te verhelpen.

Financierings- en coördinatieproblemen bemoeilijken regionale afstemming

De regionale afstemming komt, evenals de transformatieopgave - het verkleinen en veranderen van de woningvoorraad - in krimpgebieden moeilijk van de grond. Dat heeft vooral te maken met financierings- en coördinatieproblemen. Herstructurering en sloop gaan gemoeid met hoge kosten. In krimpgebieden kunnen die kosten niet of nauwelijks betaald worden uit de inkomsten van nieuwbouw. Ook coördinatieproblemen belemmeren de nieuwbouw, sloop, herstructurering én regionale afstemming in krimpgebieden. Gemeenten zijn vaak huiverig om hun woningbouwprogramma naar beneden toe bij te stellen. Tevens bestaat de vrees dat buurgemeenten regionaal gemaakte afspraken niet nakomen en daardoor profiteren van het feit dat andere gemeenten dat wel doen. Het is van groot belang oplossingen te vinden om deze patstelling te doorbreken.

Succesvolle uitvoering vereist financiële afspraken

Om de regionale aanpak van de krimp te laten slagen zijn afspraken over de financiën (verevening) van cruciaal belang. Deze zullen de uitvoering van het regionale beleid ten aanzien van nieuwbouw, sloop en herstructurering ten goede komen. Immers, gemeenten zullen alleen bereid zijn minder te bouwen (in het regionaal belang) als ze financieel meeprofiteren van bouwactiviteiten elders in de regio.

Krachtige rol van provincie noodzakelijk

In krimpgebieden is een belangrijke rol weggelegd voor de provincie. Deze zal krachtig moeten optreden. Zo kan zij gemeenten stimuleren onderling woningbouwafspraken te maken en deze ook na te komen. Provincies zullen regionaal gemaakte afspraken in hun provinciaal beleid moeten opnemen. Ook de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening (Wro) biedt de provincie verschillende instrumenten die zij kan inzetten om gemeenten te stimuleren onderling woningbouwafspraken te maken en deze ook na te komen.

Beleid van het rijk moet rekening houden met krimpregio's

Nu binnen Nederland zowel krimp- als groeiregio's voorkomen, is het wenselijk de verstedelijkingsafspraken die het rijk voor de periode na 2009 maakt meer regionaal te differentiëren, zodat meer rekening kan worden gehouden met regionale krimp. Tot nu toe voert het rijk alleen een beleid gericht op de toename van het aantal woningen in Nederland. De aandacht voor krimpregio's moet echter vooral liggen op het stimuleren van sloop en herstructurering. Nederland zou zich daarbij kunnen laten inspireren door het beleid in Engeland en Duitsland, dat zich specifiek richt op plekken waar de met krimp samenhangende problemen zich voordoen.