Vergelijking van nationale risicobenaderingen rondom milieustressoren

Samenvatting

In de loop van de afgelopen decennia kunnen in Nederland verscheidene verschuivingen in de aanpak van milieugezondheidsrisico’s worden geïdentificeerd. Als reactie op de tekortkomingen van het traditionele sectorale (milieu) beleid heeft de overheid een nieuwe risicobenadering voorgesteld die een geïntegreerde en gedifferentieerde benadering aanmoedigt. Dit impliceert een verhoogde belangstelling voor: intersectorale communicatie, de haalbaarheid van normen, een gebiedsgerichte aanpak, het cumulatieve effect van risico's en (maatschappelijke) kosten-batenanalyses als basis voor besluitvorming. Verder wordt er veel aandacht besteed aan het bereiken van een meer transparante besluitvorming, waarin rekening wordt gehouden met de meningen van belanghebbenden (via kwalitatieve gegevens) naast de kwantitatieve metingen van een bepaald risico.

Hoewel er al wel wat vooruitgang met betrekking tot deze ‘rationele’ mentaliteit is geboekt, blijkt het dat er nog verscheidene hindernissen overwonnen moeten worden (hoe weegt men de meningen van belanghebbenden in besluitvorming, bijvoorbeeld). Gezien de recente tendensen die in de Nederlandse context zijn waargenomen, en de problemen waarmee men kampt, en anderzijds om te zien of er mogelijke oplossingen voor de Nederlandse problemen gevonden konden worden. De 12 bekeken landen (de Verenigde Staten, Australië en 10 landen in verschillende delen van Europa) werden geëvalueerd op basis van een reeks indicatoren die integratie en differentiatie meten.

Het blijkt dat de landen inderdaad verschuivingen vertonen die vergelijkbaar zijn met de Nederlandse situatie, hoewel een deel van deze veranderingen zich in de beginfase bevinden en daarom nog verder ontwikkeld zouden kunnen worden. Een gebrek aan (wetenschappelijke) gegevens, complexiteit rondom het wegen van botsende sectorale ambities, de getalsmatige weergave van gezondheidsrisico's, begrotingsbeperkingen en te weinig communicatie tussen leden van team uit de risico-evaluatie en beleidsvorming, en tussen verschillende sectoren en met belanghebbenden, werden vermeld als de belangrijkste barrières. De meeste landen hadden ook behoefte aan een meer coherente en gestandaardiseerde benadering voor het aanpakken van milieugezondheidsrisico's.

Dit rapport schetst de belangrijkste tendensen in het internationale milieugezondheidsrisicobeleid, brengt verscheidene elementen naar voren die de basis van een ‘nieuwe’ benadering zouden kunnen vormen, en geeft advies voor toekomstig onderzoek. Dit onderzoek is slechts een vluchtige internationale vergelijkingsstudie en kan daarom niet als uitvoerig worden beschouwd.