Planbureau voor de Leefomgeving
Toon filters
Filter op periode

Verslag conferentie MIDDEN-project: Industrie in transitie

Op 21 november 2019 vond de conferentie ‘Industrie in transitie’ in het kader van het MIDDEN initiatief plaats, een samenwerking tussen PBL en ECN part of TNO. Het MIDDEN-project (Manufacturing Industry Decarbonisation Data Exchange Network) heeft tot doel om beleidmakers, de industrie, analisten en de energiesector te ondersteunen in de gezamenlijke klimaatuitdagingen.

Klimaatuitdagingen van de industrie


Met ruim honderd bezoekers vanuit de industrie, overheid, energiebedrijven en onderzoek is gesproken over de klimaatuitdagingen van de industrie. De industrie heeft de opgave om in 2050 klimaatneutrale processen te hebben en met alle grondstoffen en producten 80% circulair te zijn.

Deze opgave gaat gepaard met een diversiteit aan dilemma’s en onzekerheden:

  • Beleidsmatig: hoe wordt de CO2-heffing precies vormgegeven en uitgewerkt? Welke reductieprojecten vallen binnen de SDE++?
  • Focus en timing: hoe en wanneer kiezen we tussen verschillende decarbonisatie strategieën? Hoe prioriteren we tussen de doelen van 2030 en 2050? Hoe maken we de juiste keuzes? Wanneer is er genoeg duurzame energie?
  • Systemisch: hoe vormen we nieuwe waardeketens? Wie maakt als eerste de keuzes? Hoe zorgen we voor een geschikte energie infrastructuur?

De belangrijkste signalen uit de presentaties en discussies

  • Er is behoefte aan meer samenwerking, zowel binnen de industrie als binnen Europa. Industrie-brede R&D projecten geven de kans om samen te innoveren, en te leren van elkaar ervaringen en processen. Openbare kennis en toegankelijk gebruik kan voor een versnelling zorgen. Er kan ook meer geleerd worden van de ontwikkelingen in het buitenland, neem een voorbeeld aan andere Europese landen.
  • Er is behoefte aan focus en priorisering. Er dient duidelijkheid te komen over welke technologieën er zijn/beschikbaar komen, en aan welke technologieën behoefte is bij de industrie. Er moet een aantal stappen vooruit gedacht worden over de toekomstige vraag en aanbod van technologie, zodat die tijdig ingepast kunnen worden in het energie- en materialensysteem en de ondersteunende infrastructuur.
  • Aan de ontwikkeling van technologie wordt gewerkt in het kader van de Integrale Kennis en Innovatieagenda Klimaat en Energie. Er is behoefte aan het wegnemen van niet-technologische belemmeringen. Vanuit de overheid is duidelijkheid nodig over de financiële structuren, zoals de toerekening en financieringssteun voor onrendabele projecten. Daarnaast is er aandacht nodig voor human capital, communicatie en positionering van de industrie.

Het MIDDEN project, de database, en de eerste resultaten daaruit werden gepresenteerd door Klara Schure (PBL). Samen met de stakeholders in het MIDDEN initiatief wordt gewerkt aan een gemeenschappelijke kennisbasis over de decarboniseringsmogelijkheden. Het verbinden van stakeholders en het inzichtelijk maken van deze mogelijkheden dient ter ondersteuning van het realiseren van de transitieopgave voor industrie.

We danken de sprekers en de leden van het discussiepanel:

  • Ed Buddenbaum (Ministerie van EZK)
  • Martine Hoeksma (Shell)
  • Andrea Ramírez Ramírez (TU Delft) 
  • René de Schutter (FEDEC/Bilfinger)
  • Hans van der Spek (FME)
  • Remko Ybema (Nouryon) 
  • Annita Westenbroek (VNP) 
  • Marinke Wijngaard (TNO)