Groei in wereldwijde uitstoot van broeikasgassen hervat in 2017

De andere broeikasgassen die onder het VN-klimaatverdrag vallen zijn distikstofoxide (N₂O) (6% aandeel) en fluorhoudende gassen (zogenaamde F-gassen, met een aandeel van 3%), waarvan de emissies in 2017 zijn blijven groeien met percentages die vergelijkbaar zijn met die in 2015 en 2016. De huidige broeikasgasemissies zijn ongeveer 55% hoger dan in 1990 en 40% hoger dan in 2000 (zie figuur). De 1,3% groei van de uitstoot van broeikasgassen is gelijk aan de gemiddelde groei tussen 2012 en 2014, en ook aan de gemiddelde jaarlijkse groei in de decennia vóór 2003.

Dit concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport Trends in global CO₂ and total greenhouse gas emissions: 2018 report, de laatste in de reeks jaarlijkse rapportages van het PBL over de mondiale uitstoot van broeikasgassen. Dit rapport is het enige dat niet alleen CO_{2 ,} maar de mondiale emissies van alle broeikasgassen vermeldt.

Uitstoot meeste landen met grootste emissie en Europese Unie stijgt, VS blijft gelijk

De vijf landen met de grootste uitstoot en de Europese Unie hadden in 2017 een aandeel van 63% van de totale wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. China is goed voor 27%, de Verenigde Staten voor 13%, de Europese Unie voor 9%, India voor 7%, de Russische Federatie voor 5% en Japan voor 3%. Deze landen hebben ook de hoogste uitstoot van CO₂. In 2017 vertoonden de meeste van deze landen en de Europese Unie een toename van de uitstoot van broeikasgassen: India +2,9%, China +1,1%, Europese Unie +1,1%, Russische Federatie +1,0% en Japan +0,3%, behalve de Verenigde Staten, waar de emissies vrijwel constant bleven (0,1%) ten opzichte van 2016.

Hoogste uitstoot per inwoner geeft andere rangorde: VS hoogste, India laagste van top-5

De rangorde bij de uitstoot per capita is heel anders. Met uitzondering van India hebben alle andere landen met de hoogste uitstoot en de EU per hoofd van de bevolking emissies die significant hoger zijn dan die voor de rest van de wereld en van het wereldgemiddelde (6,7 ton CO₂-eq/cap). Hoewel de uitstoot van broeikasgassen in de Verenigde Staten gestaag gedaald is sinds 2000 – van 25,0 ton CO₂-eq/cap tot ongeveer 20,5 ton CO₂-eq/cap in 2017 – is dit het hoogste in de top-5 landen en de EU, maar het wordt overtroffen door drie andere G20-landen: Canada, Australië en Saoedi-Arabië. Van de vijf grootste G20-landen staan Rusland (16,3 ton CO₂-eq/cap) en Japan (11,7 t ton CO₂-eq/cap) op de tweede en derde plaats. Met 9,6 ton CO₂-eq/cap staat China nu op de vierde plaats, wat hoger is dan de Europese Unie die met 9,0 ton CO₂-eq/cap op de vijfde plaats staat. India (2,7 ton CO₂-eq/cap) staat dus op de zesde plaats.

Wereldwijde uitstoot van CO₂ neemt toe na een stilstand van twee jaar

De gelijkblijvende mondiale CO₂-uitstoot in 2015 en 2016 (0,0% en +0,4% in een schrikkeljaar) was vooral toe te schrijven aan een afnemend wereldwijd gebruik van steenkool, dat veroorzaakt wordt door drie jaar van afnemend kolenverbruik in China en afnames in de Verenigde Staten en de Europese Unie, voornamelijk door toegenomen hernieuwbare elektriciteitsproductie, met name wind- en zonne-energie, en het overschakelen van kolen naar aardgas in elektriciteitscentrales.

De stijging van de wereldwijde CO₂-uitstoot in 2017 met 1,2% tot 37,1 Gt CO₂ komt vooral door de nieuwe 0,7% stijging van het wereldwijde steenkoolgebruik, die voornamelijk veroorzaakt wordt door een sterke stijging van 4,5% in India (tweemaal het percentage in 2016) en toenames in Turkije (+16%), Zuid-Korea (+ 5,4%), Indonesië (+ 7,1%) en China (+ 0,2% ). Daarentegen bleef het steenkoolverbruik in de Verenigde Staten en de Europese Unie met meer dan 2% dalen. In 2017 steeg de totale vraag naar energie met 2,3%, waarvan de helft van de toegenomen vraag werd opgevangen door fossiele brandstoffen en de andere helft door hernieuwbare energie plus kernenergie.  

Wereldwijde uitstoot van methaan stijgt na twee jaar van zeer trage groei

De grootste bronnen van methaanemissies zijn de productie van fossiele brandstoffen (3,5%), herkauwers, zoals rundvee (23%), rijstproductie (10%) en afvalstortplaatsen en afvalwater (16%). In 2017 is de mondiale uitstoot van CH₄ met 1,2% toegenomen tot een niveau van 370 megaton CH₄ (9,3 Gt CO₂-eq), wat 21% hoger is dan in 1990. De toename in 2017 is duidelijk hoger dan in 2015 en 2016, toe de groei slechts 0,5% en 0,4% was, maar is vergelijkbaar met de gemiddelde groei in de drie jaar daarvoor. De bronnen die het meest hebben bijgedragen tot de toename van de uitstoot in 2017 waren steenkoolproductie (+4,2%), vee en met name vleesvee (+1,0%), afvalwater (+1,8%) en aardgastransport en -distributie (+3,3%). Met een toename van de CH₄-uitstoot van 2,1% was China goed voor een derde van de totale netto-toename, gevolgd door Iran (+7,1%), India (+1,2%), de Verenigde Staten (+1,0%) en de Russische Federatie (+1,1%).

Achtergrondinformatie

Dit is de tweede keer dat de totale mondiale uitstoot van broeikasgassen inclusief niet-CO₂-emissies gerapporteerd worden, waarbij gebruik gemaakt wordt van gegevens uit de EC-JRC/PBL Emission Database for Global Atmospheric Research (EDGAR) voor 1970-2012 en voorlopige ramingen voor 2013-2017 die meestal gebaseerd zijn op zeer recente statistieken, waar nodig aangevuld met extrapolatie van historische trends. De gegevens werden ook gebruikt in het Emissions Gap Report 2018 van de UNEP, dat in November werd gepubliceerd.

• Voor meer informatie over de CO₂-uitstoot tot 2017 per land, zie het EC-JRC-rapport 'Fossil CO₂ emissions of all world countries; 2018 report’, dat binnenkort verschijnt. 
• Voor meer informatie over analyse van de lange-termijn-trend in het totale primaire energiegebruik met behulp van een zogenaamde Kaya-decompositie, zie het PBL-rapport van 2017.