Groen herstel na pandemie essentieel om kloof tussen Parijse klimaatdoelen en mondiale uitstoot te dichten, zegt nieuw VN rapport

“De belangrijkste en meest bemoedigende ontwikkeling wat betreft klimaatbeleid dit jaar is het groeiende aantal landen dat zich gecommitteerd heeft aan een nul-emissiedoel. Om geloofwaardig en haalbaar te kunnen zijn, moeten deze beloften echter wel dringend vertaald worden in krachtig klimaatbeleid en uitstootreducties voor de nabije toekomst. Als het goed is zien we dat terug in met meer ambitie bijgestelde of nieuwe beloftes over uitstootreducties”, zegt Michel den Elzen, senior onderzoeker bij het PBL. Den Elzen droeg bij aan de evaluatie van het huidige beleid in G20-landen, en aan de berekening van de kloof tussen de Parijse klimaatdoelen en de te verwachten uitstoot en de impact van COVID-19 op de mondiale emissieramingen in het nieuwste UNEP rapport.

Alleen met ambitieuzere beloften en krachtiger nationaal beleid kan een temperatuurstijging van meer dan 3°C vermeden worden

Het Emissions Gap Report 2020 van UNEP concludeert dat, ondanks de daling van CO₂ uitstoot in 2020 vanwege de COVID-19 pandemie, de wereld nog steeds afkoerst op een temperatuurstijging van minimaal 3°C aan het eind van deze eeuw. Echter, als regeringen investeren in klimaatactie als onderdeel van herstel na de pandemie, en nul-emissiedoelen bekrachtigen met versterkte plannen op de volgende klimaattop, die in november 2021 in Glasgow plaatsvindt, dan kunnen zij de emissies naar een niveau brengen dat min of meer in lijn is met het 2°C doel. Als regeringen plannen voor groen herstel na de pandemie combineren met snelle stappen, inclusief nieuwe nul-emissiedoelen, in geactualiseerde beloftes over uitstootreducties, en deze opvolgen met snelle, versterkte acties, kunnen zij nog steeds het ambitieuzere doel van 1,5°C graden bereiken.

Zeven procent daling emissies in 2020 als gevolg van pandemie, maar effect op lange termijn temperatuurstijging verwaarloosbaar

Elk jaar geeft het Emissions Gap Report een beeld van de kloof tussen de verwachte uitstoot en het niveau dat nodig zou zijn om de doelen van het Parijs Akkoord te behalen, te weten het beperken van mondiale temperatuurstijging tot ruim onder 2°C en bij voorkeur tot 1,5°C. Het rapport concludeert dat in 2019 de totale uitstoot van broeikasgassen, inclusief landgebruik, een nieuwe hoogte heeft bereikt van 59,1 gigaton CO₂ equivalenten. De mondiale broeikasgasuitstoot is jaarlijks met gemiddeld 1,4 procent gestegen sinds 2010, waarbij in 2019 een snellere stijging te zien was van 2,6 procent vanwege een sterke toename van bosbranden.

Vanwege verminderde mobiliteit, industriële activiteit en elektriciteitsproductie door de COVID-19 pandemie zal de CO₂ uitstoot naar verwachting met 7 procent dalen in 2020. Echter, deze daling leidt slechts tot 0,01°C minder temperatuurstijging in 2050. Ondertussen is de kloof tussen de doelen die zijn afgesproken in het Akkoord van Parijs en de huidige en te verwachten uitstoot, vergeleken met vorig jaar, niet kleiner geworden, evenmin als gevolg van COVID-19. De huidige beloftes over uitstootreducties blijven ontoereikend om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs te bereiken.

Groen herstel essentieel voor structureel verminderen van de uitstoot

Een groen herstel na de pandemie kan echter leiden tot 25 procent minder uitstoot dan we zouden verwachten in 2030 op basis van het beleid dat van kracht was vóór COVID-19. Een groen herstel zou de emissies in 2030 naar een niveau brengen van 44 gigaton CO₂ equivalenten, in plaats van de geraamde 59  gigaton CO₂ equivalenten – dit zou de emissiereductie verre overtreffen die op basis van onvoorwaardelijke beloftes voorzien was en die de wereld op het spoor zou laten van een temperatuurstijging van 3,2°C. Groen herstel zou de emissies brengen binnen een bandbreedte met een kans van 66 procent op beperking van de temperatuurstijging tot minder dan 2°C, maar zou nog steeds onvoldoende zijn voor het behalen van het 1,5°C doel.

Maatregelen om te prioriteren bij groen fiscaal herstel betreffen onder meer directe steun aan nul-emissie technologieën en infrastructuur, vermindering van subsidies voor fossiele brandstoffen, geen nieuwe kolencentrales en het bevorderen van op natuur gebaseerde oplossingen – waaronder grootschalig landschapsherstel en herbebossing. Tot op heden zijn acties voor een groen fiscaal herstel beperkt gebleven. Ongeveer een kwart van de G20 landen heeft onderdelen van hun herstelplan bestemd voor lage-emissie maatregelen, tot 3 procent van het Bruto Binnenlands Product (de EU, Frankrijk, Duitsland, Zuid Korea en het Verenigd Koninkrijk). Er ligt desondanks, in de volgende fase van COVID-19 fiscale interventies, nog steeds een belangrijke kans voor landen om groen beleid en programma’s te implementeren.