Klimaat- en Energieverkenning 2020: behalen Urgenda reductiedoel 2020 onzeker, kabinetsdoel 2030 nog niet in zicht

KEV 2020 verschijnt onder bijzondere omstandigheden

Deze KEV verschijnt onder bijzondere omstandigheden. De COVID-19-pandemie raakt de Nederlandse samenleving op allerlei manieren en heeft ook – in elk geval op de korte termijn – grote maar onzekere gevolgen voor de uitstoot van broeikasgassen. Vanwege deze bijzondere omstandigheden besteden we in deze KEV extra aandacht aan de emissie-ontwikkeling in het lopende jaar, 2020.

Onzeker of Urgenda-doelstelling 2020 wordt gehaald

Het PBL heeft gegevens van het CBS over de eerste helft van 2020 gecombineerd met twee emissiescenario’s voor de komende maanden.

In scenario Hoog blijft de verdere impact van COVID-19 beperkt, verlopen de laatste maanden van 2020 relatief koud en zijn de omstandigheden (met name de verhouding tussen de prijzen van kolen en gas) gunstig voor elektriciteitsproductie in Nederland. Scenario Laag is daarvan het spiegelbeeld, met een tweede lockdown, relatief hoge temperaturen en minder productie van elektriciteit in Nederland.

Om het Urgenda-doel te behalen mogen de emissies in 2020 niet meer dan 166 megaton (miljoen ton) CO₂-equivalenten bedragen. In het scenario Hoog komt de uitstoot in 2020 op 174 megaton, en in het scenario Laag op 164 megaton. Het is dus nog onzeker of het Urgenda-doel wordt gehaald.

Verdubbeling jaarlijkse uitstootreductie nodig om doel 2030 te halen

Volgens voorlopige cijfers is de emissiereductie in 2019 ten opzichte van 1990 17%. Voor 2030 wordt een reductie van 34% geraamd [bandbreedte 30-40 %], 15 procentpunt te weinig om het doel van 49% te halen.

In de KEV concludeert het PBL dat, om het kabinetsdoel voor 2030 te halen, de jaarlijkse emissiereductie moet verdubbelen, van 3 megaton per jaar in de periode 2010 - 2019 naar 6 megaton per jaar in de periode 2020 tot 2030.

Reductie vooral fors in elektriciteitssector

De emissiereductie is ongelijk verdeeld over de vijf sectoren (industrie, gebouwde omgeving, elektriciteit, mobiliteit, landbouw en landgebruik).

Koploper is de elektriciteitssector. Hier zullen de emissies in 2030 meer dan gehalveerd zijn ten opzichte van 2019, door een sterke toename van hernieuwbare elektriciteit en de sluiting van kolencentrales. Deze reductie is tegelijk wel met onzekerheden omgeven: de uitstoot kan van jaar tot jaar sterk fluctueren door het weer en door andere omstandigheden op de Europese elektriciteitsmarkt.

De emissiereductie in de andere sectoren is veel kleiner. Hier zorgt vooral de productie van warmte voor emissies. En terwijl voor hernieuwbare elektriciteit een groei naar 75% van het totale elektriciteitsverbruik in 2030 is voorzien, groeit hernieuwbare warmte naar verwachting naar slechts 13% van het verbruik.

Steeds grotere differentiatie in gemiddelde energierekening

Een achtergrondnotitie bij de KEV gaat in op de energierekening van woningbezitters in 2030. Omdat er dan meer huizen van het gas af zullen zijn (naar de huidige inzichten wordt 85% van de woningen in 2030 direct met aardgas verwarmd, 15% anderszins), is de verwachte energierekening berekend voor huizen met een aardgasaansluiting en voor huizen die all electric worden verwarmd.

Voor beide categorieën is er sprake van grote bandbreedten, vanwege onzekere ontwikkelingen in prijs en verbruik. Voor woningen met een gasaansluiting stijgt de energierekening naar verwachting enigszins tussen 2020 en 2030. De energierekening voor een all-electric woning is beduidend lager, maar daarvoor hebben de woningbezitters wel grote investeringen moeten doen.