Uitvoering netto-nul-doelen cruciaal om klimaatdoelen te halen

De aandacht rond klimaat verschuift steeds meer van het formuleren van doelen naar bijhouden of doelen gerealiseerd worden. Hoeveel de wereld daadwerkelijk zal opwarmen blijft zeer onzeker, ook na de recente vaststelling van netto-nul-emissiedoelen. Voor het eerst vertaalt daarom een onderzoek door een internationaal team onderzoekers van onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat vandaag in Science verschijnt, de geloofwaardigheid van klimaatbeloften in verwachte klimaatuitkomsten.

“Een cruciale vraag is of we erop kunnen vertrouwen dat landen hun beloften gestand zullen doen. Zijn toekomstige doelen wettelijk bindend, bestaat er een plausibel plan voor de langere termijn en leveren landen al resultaten op de korte termijn? Volgens onze analyse zijn veel netto-nul-doelen niet overtuigend, waardoor de wereld nog steeds op een gevaarlijke klimaatkoers ligt,” stelt Michel den Elzen (PBL & VU).

De mate waarin de wereld zal opwarmen blijft in hoge mate onzeker. Onderzoeken die alleen concreet vastgesteld beleid meerekenen verwachten een temperatuurstijging van 2,5 à 3 graden aan het einde van deze eeuw. Aan de andere kant zijn er optimistischere analyses die aan de hand van alle vrijblijvendere beloften en netto-nul-doelen op 1,5 à 2 graden opwarming komen en daarmee de doelen van het Parijsakkoord in zicht brengen. Dit nieuwe onderzoek verkent het vooralsnog onontgonnen grijze gebied tussen beide bekende extremen.

Geloofwaardigheidsratings voor alle grote economieën

Om de onzekerheid rond optimistische en pessimistische scenario’s te verminderen, hebben de onderzoekers een geloofwaardigheidsscore gegeven aan netto-nul-doelen. Zo hebben ze 35 netto-nul-doelstellingen beoordeeld van alle landen die zorgen voor minstens 0,1 procent van de wereldwijde broeikasgasemissies. De beoordeling gebruikte 3 criteria: is het doel wettelijk bindend, wordt het plan begeleid door een geloofwaardig plan voor de uitvoering en voorziet concreet beleid al in dalende emissies voor de komende 10 jaar?

Meeste netto-nul-doelen, inclusief China en VS niet ‘zeer waarschijnlijk’

Op basis van deze criteria is beoordeeld of de doelen ‘zeer waarschijnlijk’, ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’ volledig worden geïmplementeerd. Sommige regio’s zoals de EU, het VK en Nieuw Zeeland scoorden ‘zeer waarschijnlijk’. Maar ongeveer 90 procent van de van de landen, waaronder China en de VS, scoorde ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’. 

Aan de hand van deze uitkomst formuleerden de onderzoekers 5 scenario’s voor toekomstige emissies en bijbehorende temperaturen. Het eerste scenario rekende louter concreet vastgesteld beleid mee. Het tweede nam ook doelen die ‘zeer waarschijnlijk’ worden uitgevoerd mee. Het derde omvatte ook ‘minder waarschijnlijke’ doelen. Een vierde telde zelfs ‘veel minder waarschijnlijke’ doelen mee. Een vijfde scenario telde daarbovenop ook nog alle andere vrijwillige aankondigingen mee.

Parijsdoelen binnen bereik als alle netto-nul-doelen volledig worden uitgevoerd

Het conservatiefste scenario met alleen bestaand beleid zorgt voor de grootste onzekerheid: 1,7 tot 3 graden opwarming met een meest waarschijnlijk uitkomst van 2,6 graden. Het meest optimistische scenario levert aan de andere kant een bandbreedte van 1,6 tot 2,1 graden opwarming op, met 1,7 graden als middenwaarde. De Parijsdoelen zijn dus haalbaar als alle netto-nul-doelen volledig worden uitgevoerd. Zonder aanvullende inspanningen lijkt dit evenwel wensdenken, aangezien uitvoering van de meeste doelstellingen ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’ is.

Volgens de doelen in het Klimaatakkoord van Parijs blijft de temperatuurstijging wereldwijd beperkt tot flink onder de 2 graden en het liefst tot minder dan 1,5 graad. De belangrijkste manier om dit te bereiken is zo snel mogelijk netto-nul-broeikasgasemissies te realiseren, waarbij resterende emissies gecompenseerd worden door vastlegging van CO2.

12 van de 35 netto-nul-doelen zijn wettelijk bindend

Slechts 12 van de 35 netto-nul-doelen zijn wettelijk bindend. Behalve voor de EU, het VK en Nieuw Zeeland, geldt dit onder meer voor Canada, Colombia, Chili, Nigeria, Australië en Zuid-Korea. Michel den Elzen: “Als dit aantal stijgt, wordt stabiliteit van beleid geborgd en wordt het halen van de doelen waarschijnlijker. Veel landen hebben bovendien geen heldere sectorale plannen om de doelen te halen, waarin exact staat wat er moet veranderen en wie daarvoor verantwoordelijk is.”