Milieuopgaven rond Rijn en Yangtze zijn zeer vergelijkbaar

Dat is de reden dat de China Council for International Cooperation on Environment and Development (CCICED), waar Nederland in vertegenwoordigd is, naar het beleid voor deze leefomgevingsopgaves kijkt. Het PBL en de China Academy of Urban Planning and Design (CAUPD) plaatsen in de publicatie Rhine Yangtze riverbasins 1950-2050 de historische ontwikkelingen op de kaart, zodat de verschillen en overeenkomsten kunnen worden vergeleken. 

De mechanismen en ruimtelijke structuren van Rijn en Yangtze zijn zeer vergelijkbaar, al is het stroomgebied van de Yangtze circa tien keer zo groot dan dat van de Rijn. Beide rivieren hebben grote havensteden – Shanghai en Rotterdam – en gelden als vanouds als de economische ruggengraat van het (sub)continent waar ze in liggen. 

Binnen een rivierstroomgebied zijn vele relaties en wederzijdse afhankelijkheden tussen de leefomgevingsthema’s. Denk aan watervervuiling die zich stroomafwaarts verplaatst en waterkrachtcentrales die weliswaar schone energie opwekken maar invloed hebben op de biodiversiteit en waterveiligheid stroomafwaarts. Eveneens verbonden aan een stroomgebied is de verstedelijking die van oudsher langs rivieren plaats vindt. Deze verstedelijking is onlosmakelijk verbonden met industrie en daarmee met vervuiling en uitstoot van broeikasgassen. Door klimaatverandering verhevigen de problemen rond al deze thema’s op veel plekken.

De studie laat zien dat in het stroomgebied van de Rijn de grote mate van verstedelijking veel eerder is begonnen, dat ook de milieuvervuiling eerder is begonnen en eerder werd aangepakt, en dat er momenteel ruim aandacht is voor vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatadaptatie. In het Yangtze-stroomgebied daarentegen zijn de verstedelijking en de milieuvervuiling van recentere aard en moeten deze nu tegelijk met de decarbonisatie en klimaatadaptatie in goede banen worden geleid. Opvallend voor beide stroomgebieden is de rol die de landbouw speelt als het gaat om milieuvervuiling, waterveiligheid en biodiversiteit. 

De studie vergelijkt voor beide stroomgebieden de belangrijkste ontwikkelingen en beleidsmaatregelen vanaf 1950 en kijkt vooruit naar 2050. Beide stroomgebieden kunnen van elkaar leren: langs de Yangtze is er in korte tijd veel ervaring opgedaan met klimaatadaptatie bijvoorbeeld in de vorm van sponge cities en er zijn in de onmiddellijke nabijheid van de rivier chemische complexen meer landinwaarts verplaatst, om riviervervuiling te voorkomen. Langs de Rijn is het Ruimte voor de Rivier-programma in Nederland exemplarisch voor een integrale lange termijn planning. Ook de Internationale Rijncommissie laat zien hoe over grenzen heen onder meer watervervuiling en waterveiligheid gecoördineerd worden aangepakt.