PBL: Omgevingsvisie is méér dan optelsom sectorale opgaven
Het kabinet staat voor de taak om in de NOVI aan te geven hoe het de nationaal-regionale samenhang tussen omgevingsopgaven ziet en welke betekenis het geeft aan omgevingskwaliteit in het veranderende Nederland van nu en in de toekomst. Daarvoor is een samenhangend en pragmatisch toekomstbeeld op de ontwikkeling van Nederland nodig. Om te komen tot die samenhangende visie heeft het PBL vier aandachtspunten geformuleerd in de policy brief ‘Naar een samenhangende Nationale Omgevingsvisie’.
Zowel het klimaat- als het landbouwbeleid is in een beslissende fase beland, zo concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving in september in de Balans van de Leefomgeving 2018: rondom de grote opgaven, met name op het vlak van de energietransitie, de systeemverandering in de landbouw, het circulair maken van de economie en de verdere verstedelijking, zijn bepalende beleidskaders in de maak (PBL 2018b).
De opgaven voor de leefomgeving blijven daarbij groot: Nederland heeft een te hoge uitstoot van broeikasgassen om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen, delen van de landbouw lopen tegen maatschappelijke en ecologische grenzen aan en de biodiversiteit staat sterk onder druk. Er is nú beleid nodig om stráks de doelen te kunnen halen (PBL 2016a).
Samenhangend en pragmatisch toekomstbeeld
Daarvoor is een samenhangend en pragmatisch toekomstbeeld op de ontwikkeling van Nederland nodig. Deze krijgt conform de Omgevingswet vorm in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI), waar al enkele jaren aan wordt gewerkt, en die in 2019 het licht moet zien. Samenhangend is van belang omdat de verschillende opgaven niet los van elkaar kunnen worden gezien. Pragmatisch is belangrijk omdat verbindingen tussen die opgaven ook feitelijk moeten leiden tot een samenstel van gewenste veranderingen in de omgeving – tot de manier van wonen, vervoeren en verwarmen aan toe.
Om te komen tot die samenhangende visie heeft het PBL in dit stadium van de beleidsontwikkeling van de Nationale Omgevingsvisie vier aanbevelingen voor het kabinet:
- investeer in samenhangende en richtinggevende visievorming;
- bied meer ruimte voor hoe daarbij om te gaan met onzekerheden;
- werk samen met alle overheidslagen en betrek relevante actoren;
- zet ook sectorale instrumenten in, en hervorm die waar nodig.