Omgevingsbeleid op een tweesprong

Kansen voor beleidsvernieuwing

Het nieuwe omgevingsbeleid voegt voorheen gescheiden beleidsterreinen samen – zoals de ruimtelijke ordening, het natuur- en milieubeleid, cultureel erfgoed, verstedelijking, infrastructuur en waterbeleid.

De geplande invoering van de Omgevingswet in 2020 of later en het opstellen van een Nationale Omgevingsvisie (NOVI) bieden daarmee veel kansen voor vernieuwing. Die dreigen nu ten dele te worden gemist; door een concentratie op de opgaven in de fysieke leefomgeving (klimaat, circulaire economie, infrastructuur, landbouw en landschap) lijkt te worden vergeten dat omgevingsbeleid in de eerste plaats ook een maatschappelijke opgave is. Het groeiend maatschappelijk onbehagen en het risico op maatschappelijke en ruimtelijke scheidslijnen maken die opgave urgent. De policy brief is een pleidooi om daar rekening mee te houden en deze thema’s in het omgevingsbeleid mee te nemen.

Omgevingsbeleid niet beperken tot Rijksoverheid

Het Planbureau voor de Leefomgeving ziet het als een uitdaging om van de Omgevingsvisie een echte nationale visie van te maken, en die visie niet te beperken tot het takenpakket van de Rijksoverheid. Dat is geen pleidooi voor centralisering van het beleid. De ambitie zou moeten zijn om te zoeken naar de thema’s die de verschillende agenda’s verbinden. Die van de centrale en decentrale overheden, van burgers en bedrijven, over maatschappelijke scheidslijnen heen. Dat begint bij de maatschappelijke zoektocht naar gezaghebbende beleidsconcepten, die het toekomstig beleid kunnen dragen.

Het is nu de tijd om keuzes voor de toekomst te maken. Het omgevingsbeleid staat op een tweesprong: ‘business as usual’ of ruimte maken voor nieuwe thema’s en strategieën, kiezen voor een technocratische of een maatschappelijke oriëntatie?