Wegen naar een klimaatbestendig Nederland

Klimaatbestendigheid Nederland: beleidsopgaven in kaart gebracht

Koele en energiezuinige steden

Naar verwachting zullen er de komende decennia één miljoen huizen worden bijgebouwd in Nederland, waarvan de helft in de Randstad. In het stedelijk gebied liggen er volop kansen om klimaatbestendigheid te combineren met andere kabinetsdoelen. Door in nieuwe woonwijken bijvoorbeeld stadsparken met waterpartijen aan te leggen wordt de stad niet alleen klimaatbestendiger maar wordt ook de kwaliteit van de leefomgeving hoger. Een brede riolering kan ervoor zorgen dat hevige stortbuien snel afgevoerd kunnen worden. En nieuwe technologieën bieden mogelijkheden om energiezuiniger steden te ontwikkelen; zoals bijvoorbeeld via inzet van zonnecellen en warmte-/koudeopslag.

Klimaatbestendigheid Ecologische Hoofdstructuur (EHS)

Klimaatverandering heeft directe effecten op de natuur, maar ook indirecte gevolgen, omdat bijvoorbeeld de grondwaterstand, bodemstructuur en beschikbaarheid van voedingstoffen veranderen. De kennis over het aanpassingsvermogen van de natuur is nog beperkt. Er is echter wel kennis beschikbaar over de manier waarop de veerkracht van de natuur kan worden vergroot: door milieucondities te verbeteren en het mogelijk te maken dat soorten migreren. Dat kan door natuurgebieden met elkaar te verbinden en door de locatie van nieuwe natuur zo te kiezen dat deze droger of natter kan worden, zoals veenmoerassen en kwelzones. Het concept van de Ecologische Hoofdstructuur vormt hiervoor een goede basis.

Zoetwatervoorziening

Klimaatverandering verergert de bestaande problemen van het zoetwaterbeheer, zoals de verzilting in Zuidwest-Nederland, zomerse watertekorten op de hogere zandgronden en hoge watertemperaturen waardoor algenbloei voorkomt. Deze problemen lossen niet vanzelf op. Daarom moeten op regionale schaal kansrijke varianten worden gezocht voor een efficiënter gebruik van zoetwater, in combinatie met een flexibeler zoetwatervoorziening vanuit de rijkswateren. Vooral varianten met minimale kosten en maximale flexibiliteit zijn daarbij interessant. Dat heeft te maken met de grote onzekerheden over toekomstige droogte in Nederland.

Aanvulling op de Deltacommissie

Het ministerie van VROM heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gevraagd bouwstenen aan te dragen voor een meer klimaatbestendige inrichting van Nederland. Gezien de brede context en het beoogde integrale karakter kan dit vooronderzoek worden gezien als een aanvulling op het advies van de Deltacommissie (2008) over de bescherming van Nederland tegen klimaatverandering. De Deltacommissie besprak hoofdzakelijk de problematiek rond het hoofdwatersysteem. In vervolg op deze voorstudie zal het PBL, in nauwe samenwerking met vele kennisinstituten, medio 2010 verschillende opties presenteren voor een klimaatbestendige ruimtelijke strategie voor Nederland.