De economie van de stad

In de notitie wordt uitgebreid ingegaan op de mechanismen achter agglomeratievoordelen. Er wordt aangegeven dat agglomeratie-effecten ook afhangen van de sectorale structuur, het type banen en activiteiten en de levenscyclus van sectoren. Steden zijn daarnaast broedplaatsen voor innovatie, kennis en ondernemerschap en daarmee voor dynamische groeiprocessen. Omdat de mechanismen achter agglomeratievoordelen en arbeidsmarkten en innovatieprocessen in verschillende steden anders functioneren, hebben zij niet allemaal hetzelfde groeipad. De literatuur laat zien dat steden belangrijk zijn voor de economie. Maar welke steden daarin voorop gaan lopen, is minder duidelijk.

Agglomeratievoordelen in mono- en polycentrische steden

Agglomeratievoordelen treden niet alleen op in grote (monocentrische) steden maar ook in een samenstel van middelgrote (polycentrische) steden. Bovendien treedt er een afruil op tussen agglomeratievoor- en nadelen (hoge woonlasten, filedruk en leefbaarheidsproblemen) in steden. De balans in een polycentrische structuur hoeft niet negatief uit te werken.

Overheidsingrijpen

Het bestaan van positieve en negatieve agglomeratievoor- en nadelen biedt ruimte voor overheidsingrijpen. De domeinen woningmarkt, onderwijs en innovatie kunnen logische aanknopingspunten bieden voor beleid. De vraag of de rijks- of regionale overheid het voortouw moet nemen is daarbij van belang. We hanteren het principe van ‘go-with-the flow’ als belangrijk uitgangspunt: beleidsmatig meebewegen in plaats van het sterk kiezen voor een sector, een cluster, of een stad. De nadruk ligt op het  faciliteren van (of investeren in) ontwikkelingen die al plaatsvinden en het wegnemen van belemmeringen.