Waar zijn de banen in Nederland? Veranderingen 1996-2022

Verwachte negatieve gevolgen van ruimtelijke concentratie van banen

Binnen Nederland bestaan grote zorgen over de gevolgen van de toenemende concentratie van banen in de economische kerngebieden van Nederland. Gevreesd wordt dat hierdoor in andere regio’s banen verloren gaan waardoor inwoners vertrekken naar elders en steeds meer voorzieningen zoals winkels en zorginstellingen de deuren sluiten. Tot nu toe is er echter weinig bekend over of en waar de banen zich steeds meer concentreren binnen Nederland en wat dit betekent voor het aantal banen buiten die concentratiegebieden.

Concentratie van banen verschilt binnen én buiten de Randstad

Deze studie laat zien dat de banen in Nederland zich niet zo zeer steeds meer concentreren in de gehele Randstad, maar vooral in Amsterdam. Binnen de Randstad zijn ook meerdere gemeenten, waaronder Rotterdam, waar zich in 2022 een kleiner aandeel van alle banen in Nederland bevindt dan in 1996. Omgekeerd zijn er ook buiten de Randstad gemeenten waar dat aandeel is gestegen en dat zijn niet alleen steden. De ruimtelijke concentratie van banen verschilt ook per sector. Vooral in de financiële diensten en in minder mate ook de zakelijke diensten en consumentendiensten is de concentratie van banen in Amsterdam gestegen, terwijl in de industrie, landbouw en logistiek en groothandel deze juist is afgenomen.

Bijna nergens zijn er minder banen

Hoewel de ruimtelijke concentratie van banen in Nederland is toegenomen, zijn er in bijna alle gemeenten in 2022 wel meer banen dan in 1996. Dit komt omdat het totaal aantal banen in Nederland in die periode sterk is gestegen en die groei beperkte zich niet tot Amsterdam. In veel gemeenten was de banengroei dus alleen minder dan in Amsterdam. In 15 gemeenten is het aantal banen wel afgenomen. Dat zijn niet alleen gemeenten aan de randen van het land, maar ook een aantal gemeenten in de Randstad.

Nergens is de kans op werk gedaald

In alle gemeenten, inclusief de 15 gemeenten met banenkrimp, is het aantal banen dat binnen 25 kilometer bereikbaar is meer toegenomen dan het aantal inwoners in de werkzame leeftijd in die regio. Het aantal beschikbare banen per inwoner is dus in alle gemeenten gestegen. Dat is meer bepalend voor de kans op werk dan dat in een regio het aantal banen minder hard is gegroeid dan in andere regio’s. De regionale verschillen in het aantal beschikbare banen per inwoner zijn wel iets toegenomen. In een vervolgstudie onderzoeken we of en hoe de regionale verschillen in het type banen, zoals de beloning en contractvorm, in de loop der jaren zijn veranderd.