Aantal banen nam afgelopen jaren ook buiten Randstad fors toe
Het aantal banen is tussen 1996 en 2022 bijna overal in Nederland toegenomen, ook aan de randen van ons land. Slechts in vijftien gemeenten, verspreid over het land, is het aantal banen afgenomen. De banengroei was het extreemst in Amsterdam. Dat blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving naar de verandering in de verdeling van werk over Nederland tussen 1996 en 2022. Deze conclusie haalt de vaak gedane aanname onderuit dat de toenemende concentratie van banen in de Randstad gepaard gaat met banenkrimp in andere regio’s.
“Vaak wordt de verandering in de verdeling van werk over Nederland bezien in termen van winnaars en verliezers, van de Randstad en Eindhoven versus de rest van het land. Ons onderzoek weerlegt die tegenstelling: in vrijwel het hele land groeide het aantal banen de afgelopen jaren, alleen in Amsterdam het meest”, aldus Anet Weterings, projectleider van het PBL-onderzoek ‘Waar zijn de banen in Nederland? Veranderingen 1996-2022’. In deze studie wordt gekeken naar de groei van het aantal banen per gemeente, naast de verhouding met de regionale bevolkingsgroei en hoe de spreiding van banen over het land is veranderd.
Financiële diensten concentreren zich in Amsterdam
Vooral de banen in de financiële diensten, en iets mindere mate ook in de zakelijke diensten en bij winkels en horeca, concentreren zich meer in Amsterdam. In de logistiek en groothandel, industrie en landbouw nam de concentratie van banen daar juist af. Deze banen verdwijnen echter niet uit de grote steden. In Amsterdam zijn er in 2022 nog altijd meer banen in de logistiek en groothandel dan in 1996, en in de gemeente Den Haag geldt hetzelfde voor de landbouw. Wel verschuiven binnen de Randstad in de sectoren logistiek en groothandel en de industrie de banen van de grote steden richting aangrenzende gemeenten zoals Haarlemmermeer en Oegstgeest.
Ruimtelijke concentratie van banen neemt toe
Uit het onderzoek blijkt dat de ruimtelijke concentratie van banen in Nederland tussen 1996 en 2022 toenam. Deze verloopt niet volledig langs de lijnen van Randstad versus de rest van het land, of van stad versus land, zoals vaak wordt verondersteld in het debat over toenemende regionale verschillen. Er zijn in de Randstad ook gemeenten waar het aandeel banen van het totaal aantal in Nederland is gedaald, waaronder Rotterdam. Daarnaast zijn er zowel stedelijke als landelijke gemeenten buiten de Randstad waar de concentratie van banen steeg, bijvoorbeeld Zwolle en Veldhoven.
Ondanks de schevere verdeling van de banen over het land, is nergens het aantal beschikbare banen per inwoner afgenomen. De regionale verschillen in banengroei zijn dus in lijn met de regionale bevolkingsontwikkeling. Wel zijn in het noordelijk deel van de Randstad, maar ook rondom Zwolle, er meer banen dan inwoners bijgekomen, waardoor in die regio’s het aantal beschikbare banen per inwoner sterker steeg dan in andere gebieden. In grote delen van Zuid-Holland en Zeeland steeg het aantal beschikbare banen per inwoner minder sterk dan elders in het land; daar was de banengroei vergelijkbaar met de groei van het aantal inwoners.
Een vervolgstudie richt zich op of er toenemende regionale verschillen zijn in de beloning, aantal uren per week en het type contract en in de verdeling van banen voor verschillende inkomensgroepen.
