Analyse leefomgevingseffecten verkiezingsprogramma's 2021-2025

Voor de analyse hebben we in overleg met de zes politieke partijen gekozen voor vier thema’s, die momenteel volop in de politieke en maatschappelijke aandacht staan. Ten opzichte van de vorige editie uit 2017 is de analyse van de verkiezingsprogramma’s uitgebreid met de onderwerpen woningaanbod, voedsel en de sociaaleconomische aspecten van de landbouw. Met de analyse geven we inzicht in de effecten die de partijvoorstellen kunnen hebben op de leefomgeving. Ook laten we zien met welke (nationale) kosten de voorgestelde maatregelen naar verwachting gepaard gaan. Om in beeld te brengen hoe uitvoerbaar de maatregelen zijn, hebben we de analyse uitgebreid met mogelijke kansen, risico’s en onzekerheden bij de uitvoering ervan.

De analyse is gericht op de leefomgevingseffecten in het jaar 2030. Dat jaar is gekozen omdat tegen die tijd de structurele effecten van beslissingen in de komende kabinetsperiode op het terrein van de leefomgeving zichtbaar worden. Het is tevens een belangrijk ijkjaar voor het klimaatbeleid zoals vastgelegd in de Klimaatwet. Om de situatie in 2030 in te schatten gebruiken we een zogenoemd basispad. Dit doen we zodat we de effecten van voorgestelde wijzingen van partijen ten opzichte van het vastgestelde en voorgenomen beleid van het huidige kabinet zichtbaar kunnen maken. Dit maakt het ook mogelijk om partijen onderling te vergelijken.

De analyse is vooral bruikbaar voor het in beeld brengen van de verschillen in effecten tussen voorstellen van politieke partijen. De analyse geeft door de onzekerheden namelijk vooral een weergave van de ordegrootte van effecten en niet zozeer van exacte waarden. Bij een hogere of juist lagere economische groei, bijvoorbeeld als gevolg van het voortduren van de coronacrisis, of wijziging in de uitvoering van maatregelen, zal de uitkomst anders zijn. De genoemde onzekerheden gelden echter naar verwachting voor alle maatregelenpakketten van de verschillende partijen op een vergelijkbare manier.

De analyse maakt duidelijk dat er belangrijke verschillen zijn in de keuze van politieke partijen voor maatregelen, de intensiteit van de bijbehorende  instrumenten en dus de effecten op de leefomgeving.