Verkenning van de lange termijn externe invloeden op landbouw en natuur in Nederland

Uit de analyse blijkt dat langetermijnontwikkelingen op het gebied van klimaat, Europees beleid, geopolitiek, maatschappelijk denken over natuur en landbouw, en veranderingen in de consumptieketen, een grote invloed hebben op de toekomst van de natuur en de landbouw in Nederland. Door rekening te houden met ontwikkelingen in deze factoren kunnen politiek, beleidsmakers en maatschappij, structurele keuzes maken voor een toekomstbestendige landbouw en natuur.

Richtingen van externe ontwikkelingen zijn vaak duidelijk

Veel van de onderzochte factoren ontwikkelen zich op de langere termijn in een duidelijke richting ten opzichte van de huidige situatie. Maar hoe groot de verandering is en in welk tempo de veranderingen zich voltrekken, is onzeker. De veranderingen kennen daarom een grote bandbreedte. Zo is zeker dat het klimaat blijft veranderen, maar is onzeker of de mondiale opwarming richting 2 graden of meer richting  5 graden opwarming in 2100 zal gaan. Ook in het Europese beleid is de richting volgens de geraadpleegde experts duidelijk. Zij verwachten dat de verduurzaming in de komende decennia gaandeweg vorm gaat krijgen in het Europese beleid.

Besteed bij beleidsontwikkeling voor de lange termijn aandacht aan de invloed van externe factoren 

Externe factoren kunnen de toekomst van de natuur en landbouw sterk beïnvloeden en daarmee de mate waarin politiek, beleidsmakers en maatschappij hun natuur- en landbouwplannen kunnen realiseren. Langetermijn verkenningen gaan echter zelden gepaard met een systematische analyse van externe factoren. Voor toekomstbestendige transitiepaden voor de landbouw, de natuur en het landelijk gebied is het belangrijk om rekening te houden met de in deze studie geïdentificeerde externe factoren.