Analyse van het voorstel voor hoofdlijnen van het klimaatakkoord

Het VHKA betreft een tussenbalans: de voorstellen zullen in vervolgonderhandelingen verder worden uitgewerkt. De analyse is daarom niet bedoeld als finale beoordeling van het voorstel, maar beoogt naast de reflectie op de mogelijke effecten aandachtspunten te geven voor de verdere uitwerking. Voor de elektriciteitstafel is tevens een separaat achtergronddocument opgesteld.

Voldoende potentieel in kaart gebracht

Aan elke onderhandelingstafel zijn voorstellen gedaan om de broeikasgasemissies in verschillende sectoren te verminderen.

De analyse laat zien dat de klimaatmaatregelen die worden genoemd in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord het technisch potentieel hebben om aan het doel van 49% emissiereductie in 2030 te voldoen. Het maatregelpakket is grosso modo in lijn met een kosteneffectieve transitiestrategie, zoals door het kabinet gewenst. De jaarlijkse meerkosten van deze maatregelen ten opzichte van het referentiescenario komen neer op ruwweg € 3 tot 4 miljard in 2030. De totale meer-investeringen bedragen circa € 80 tot 90 miljard in de periode 2019-2030.

Instrumenten nog slechts summier uitgewerkt

De instrumentatie achter de voorgestelde maatregelen is echter nog slechts summier uitgewerkt. Daarom kan nog geen uitspraak worden gedaan over de vraag welke effecten werkelijk van het akkoord verwacht kunnen worden. De werkelijke meerkosten, de betaalbaarheid, de lastenverdeling tussen burgers en bedrijven en burgers onderling, en de effecten op milieu, ruimte en werk hangen volledig af van de keuzes voor concrete (beleids)instrumenten die de komende maanden worden gemaakt.

De analyse concludeert dan ook dat het wat met dit voorstel duidelijker is geworden en dat het nu aankomt op het hoe.

Dwarsverbanden tussen tafels vragen nog consistente uitwerking

De analyse observeert tevens dat de dwarsverbanden tussen de onderhandelingstafels nog niet consistent zijn uitgewerkt. Soms zijn maatregelen aan de ene tafel nodig om reducties aan een andere tafel te bewerkstelligen, of beïnvloeden maatregelen elkaar onderling.

Een voorbeeld hiervan is dat aan de tafels wel de inzet wordt voorgesteld van groen gas, duurzame warmte, biobrandstoffen en waterstof, maar dat nog niet altijd bijpassende voorstellen zijn beschreven voor de productie en levering ervan. Op basis van de voorstellen zou de vraag naar duurzame biomassa zo groot kunnen worden dat het onzeker is of het aanbod daarvoor toereikend zal zijn. In het VHKA ontbreken voorstellen gericht op het vergroten van dat aanbod.