Beoordeling van de milieueffecten en gezondheidsbaten van een beheersgebied voor stikstofoxiden in de Noordzee

Baten van stikstofreductie bij de Noordzeevaart overstijgen de kosten

De gezondheidsbaten van een beheersgebied voor stikstofoxidenemissies op de Noordzee vanaf 2016 overstijgen de kosten voor de internationale zeescheepvaart. Een dergelijk gebied leidt tot lagere niveaus van stikstofdioxide, ozon en fijn stof (PM_2.5) in de omliggende landen en tot minder gezondheidseffecten. Het draagt ook bij aan minder stikstofdepositie en effecten op de natuur. Naast deze luchtmaatregel op zee zijn er ook nog luchtmaatregelen te nemen op land, in de landbouw en de industrie, met meer baten tegen lagere kosten. Een beheersgebied op zee voor stikstofoxiden lijkt daarom vooral te passen bij een wat verdergaande ambitie om de luchtkwaliteit in de Noordzeeregio te verbeteren.

Beleidsproces rond een beheersgebied voor stikstofoxidenemissies op de Noordzee

De bovenstaande conclusies komen uit twee effectrapportages – waarvan één keek naar de milieueffecten en de ander naar de economische effecten – die waren uitgevoerd in opdracht van de acht Noordzeelanden: België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. De rapportages zijn bedoeld ter ondersteuning van het besluitvormingsproces van deze landen over een gezamenlijke aanvraag bij de Internationale Maritieme Organisatie voor het toewijzen van de Noordzee (en het Engelse Kanaal) als een beheersgebied voor stikstofoxidenemissies.

Hoeveel draagt de Noordzeevaart bij aan luchtverontreiniging in 2030?

De Noordzee inclusief het Engelse kanaal is één van de drukst bevaren zeeën ter wereld. De belangrijkste vaarwegen kunnen duidelijk worden onderscheiden op de kaart met de geprognotiseerde stikstofoxidenemissies van de Noordzeevaart in 2030. In dat jaar verwachten we dat de Noordzeevaart een aandeel heeft van 7 procent tot 24 procent in de gemiddelde stikstofdioxideconcentraties in de Noordzeelanden, op basis van de huidige emissie-eisen voor zeeschepen. De bijdrage aan de stikstofdepositie varieert tussen 2 procent tot 5 procent. Stikstofoxide-emissies van zeeschepen dragen naar verwachting 1 procent tot 5 procent bij aan de antropogene fijn stof (PM_2.5) concentraties in de Noordzeelanden in 2030.

Wat zijn de potentiële effecten van de Noordzeevaart op gezondheid en natuur?

De stikstofoxide-emissie van de Noordzeevaart draagt naar verwachting ongeveer 3 procent bij aan voortijdige sterfte door luchtverontreiniging in de Noordzeelanden in 2030. Deze uitstoot draagt ook circa 7 procent bij aan de overmaat aan stikstofdepositie op de natuur op land. Een overmaat aan stikstof leidt tot een afname van de biodiversiteit.

Wat zijn de effecten van een beheersgebied voor stikstofoxide-emissies?

Een beheersgebied voor stikstofoxide-emissies in de Noordzee (afgekort in het Engels tot NECA) zou de hierboven genoemde bijdragen aan luchtverontreiniging, volksgezondheid en natuur met circa een derde verminderen in 2030. Bijvoorbeeld, een dergelijk beheersgebied in de Noordzee zou het voortijdig overlijden door luchtverontreiniging in de Noordzeelanden met ongeveer 1 procent verminderen in 2030. Dit effect zou ongeveer verdubbelen na 2040, wanneer alle zeeschepen zouden moeten voldoen aan de strenge stikstofemissienormen.

Gezondheidsbaten overstijgen de kosten voor de internationale zeevaart

Een kosten-baten analyse laat zien dat de gezondheidsbaten van een beheersgebied voor stikstofoxide-emissies in 2030 een factor twee hoger zijn dan de kosten voor de internationale zeescheepvaart op de Noordzee. De gezondheidsbaten, door verminderd voortijdig overlijden en ziekte van de bevolking in de Noordzeeregio en daarbuiten, zijn bepaald in monetaire eenheden in de milieueffectrapportage. De kosten voor de internationale zeescheepvaart op de Noordzee zijn bepaald in de economische effectrapportage van het Deense milieuagentschap (Environmental Protection Agency).

Stikstofaanpak op zee past bij een verdergaande ambitie voor luchtkwaliteitsverbetering

De kosteneffectiviteit van een beheersgebied voor stikstofoxidenemissies is iets lager dan die van een aantal maatregelen die nog op land kunnen worden genomen in de landbouw en industrie. Echter, met het alleen nemen van maatregelen op land wordt het potentieel aan maatregelen voor luchtkwaliteitsverbetering in de Noordzeeregio beperkt. Een beheersgebied op zee voor stikstofoxiden lijkt daarom vooral te passen bij een wat verdergaande ambitie om de luchtkwaliteit in de Noordzeeregio te verbeteren.