De economische kracht van de Noordvleugel van de Randstad

Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ELI) (voorheen EZ) werkt aan een ruimtelijk-economische visie op de toekomstige ontwikkeling van de Noordvleugel van de Randstad (de zogenaamde Amsterdambrief). Eén van de centrale vragen daarbij is: wat is de verklaring voor de economische kracht van de Noordvleugel? Is het de mate van urbanisatie? De specialisatie in bepaalde sectoren (er worden 11 clusters onderscheiden)? Of is het juist de diverse economische structuur die ten grondslag ligt aan de hogere economische prestaties in deze regio?

Invloed van urbanisatie, specialisatie en diversiteit op productiviteit en werkgelegenheid

Uit de analyse blijkt dat het effect van de drie genoemde agglomeratiefactoren (urbanisatie, specialisatie en diversiteit) in de Noordvleugel niet anders is dan de rest van Nederland. Alleen voor de genoemde luchthavenactiviteiten en de Life Sciences ligt dat anders.

Meer in algemene termen blijkt op nationaal niveau dat urbanisatie – gemeten als het aantal banen per vierkante kilometer - positief samenhangt met productiviteit, productiviteitsgroei en werkgelegenheidsgroei. Een meer diverse regionaal-economische structuur, en dan met name van sectoren die aan elkaar zijn gerelateerd, is gunstig voor werkgelegenheidsgroei, maar niet voor productiviteit of productiviteitsgroei. Specialisatie in specifieke sectoren is daarentegen juist minder van invloed op werkgelegenheidsgroei, maar hangt sterker samen met verschillen in productiviteit en productiviteitsgroei.

Invloed van sectoren op economisch succes

De aanwezigheid van een specifieke sector (cluster) was in het recente verleden niet altijd een garantie voor economisch succes. Het succes van clusters is in grote mate afhankelijk van specifieke kenmerken van bedrijven en (kennis)instellingen, regio’s (lokale omstandigheden) en de interactie tussen deze factoren. Dit maakt de beleidsmatige stuurbaarheid complex. Een goede economische prestatie is eerder te verwachten van meer algemene agglomeratie-effecten, zoals economische dichtheid, of van meer algemene voorwaarden voor economische ontwikkeling, zoals kennis en innovatie: voorwaarden die niet per se aan één type cluster zijn verbonden maar wel sterk aan agglomeraties.