Een evaluatie van herstructureringsprojecten op verouderde bedrijventerreinen in Nederland

In deze paper is een ex post evaluatie van herstructureringsprojecten uitgevoerd voor verouderde bedrijventerreinen in Nederland in de periode 1997-2008. Op basis van verschillende bronnen is een bestand gemaakt met informatie over herstructurering van bedrijventerreinen gedurende deze periode. Hierin staan onder andere gegevens over de periode waarin herstructurering heeft plaatsgevonden en het soort ingreep. Bovendien zijn er additionele kenmerken van de bedrijventerreinen opgenomen, zoals de bereikbaarheid van het terrein, kenmerken van de omgeving van het terrein en regionale kenmerken. Voor meer dan de helft van alle terreinen die gedurende deze twaalf jaar bestonden, is deze informatie beschikbaar.

Met behulp van de Propensity Score Matching (PSM) methode worden de ontwikkelingen op geherstructureerde terreinen systematisch vergeleken met die op (overeenkomstige) bedrijventerreinen waar geen herstructurering heeft plaatsgevonden. Daarbij werd gekeken in hoeverre de doelstellingen werden behaald die in de masterplannen voor herstructurering door de beleidsmakers zelf waren genoemd. Dit zijn de toename van de werkgelegenheid, het aantal bedrijven op een terrein, vastgoedwaarden en intensiviteit van ruimtegebruik. Wanneer de ontwikkelingen gunstiger uitvallen op de geherstructureerde terreinen dan op de controleterreinen, bijvoorbeeld een sterkere groei van het aantal banen, kan geconcludeerd worden dat dit het gevolg is van de herstructurering.

De resultaten van deze studie suggereren dat herstructurering nauwelijks effect heeft op de doelen die overheden op deze terreinen nastreven. Dat kan een gevolg zijn van de abstracte, weinig specifieke formulering van de beleidsdoelen van herstructurering, die een toets op de effecten van dit beleid belemmeren. Het kan ook zijn dat een fundamentele hypothese achter het herstructureringsbeleid niet juist is: dat publieke investeringen in de omgeving de groei van bedrijven bevorderen. Twijfel aan deze hypothese wordt bevestigd door ander onderzoek, waaruit blijkt dat vooral interne factoren tot bedrijfsverplaatsingen leiden en omgevingsfactoren nauwelijks van belang zijn.