Erfgoed als leefomgevingswaarde - essay

Een referentiekader voor de dialoog over de waarde van het bestaande bij ruimtelijke ingrepen

Erfgoed gaat over bestaande gebouwen, landschappen, wijken en andere plekken die mensen waarderen als hun leefomgeving. Wàt mensen daar precies aan waarderen is heel divers, en is ook breder dan alleen het cultuurhistorisch aspect. Erfgoed speelt immers een rol in de dagelijkse routines van mensen en in hun sociale leven. Het vertelt hun levensverhaal, of prikkelt hun ondernemingslust. Dit essay nodigt de lezer uit om aan de hand van acht ‘leefomgevingswaarden’ de waardering voor erfgoed in de volle breedte te verkennen. 

Referentiekader biedt ondersteuning bij integrale planvorming

De acht leefomgevingswaarden bieden tevens een referentiekader voor soms ingewikkelde gesprekken over ruimtelijke ingrepen. Het is een manier om over de waarde van erfgoed te spreken over de scheidslijnen van specialismen en sectoren heen. Bovendien komen bij toepassing waarderingen in het vizier die professionals vanuit hun disciplinaire achtergrond wellicht niet meteen zouden herkennen, maar die ‘leken’ wel belangrijk vinden. Op deze manier kan dit referentiekader ondersteuning bieden bij integrale planvorming zoals de Omgevingswet en de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) die voorzien. 

De bijbehorende themasite geeft handvatten hoe deze waarden in planprocessen te ontdekken, te adresseren, ermee te ontwerpen, en hoe ze tegen elkaar af te wegen. 

Een figuur met 8 themas over de leefomgevingswaarden van erfgoed

De acht leefomgevingswaarden als overkoepelend kader

Het essay sluit aan bij een breder wordende blik op wat men onder erfgoed moet verstaan. Tegelijk gaat het in het essay niet om de vraag: ‘wat is erfgoed en daarom waardevol?’, maar om de vraag ‘waarom het bestaande (een gebouw, een wijk, een landschap, enzovoort) als onderdeel van de leefomgeving waardevol wordt gevonden’. Waaruit bestaat de leefomgevingswaarde van erfgoed? De acht leefomgevingswaarden zijn dan ook geen vervanging voor specialistische termen uit de erfgoedwetenschap, planologie, omgevingspsychologie of economie, maar zijn bedoeld om een overkoepelend kader te bieden om deze aan elkaar te relateren.

Voor specifieke vragen over deze publicatie kunt U contact opnemen met: joost.tennekes@pbl.nl

Auteurs

PBL Auteurs
Joost Tennekes Like Bijlsma Anton van Hoorn Gusta Renes Frans Schilder

Kenmerken

Publicatietitel
Erfgoed als leefomgevingswaarde - essay
Publicatiesubtitel
Een referentiekader voor de dialoog over de waarde van het bestaande bij ruimtelijke ingrepen
Publicatiedatum
15 september 2022
Publicatie type
Rapport
Aantal pagina's
98
Publicatietaal
Nederlands
Productnummer
4158