Evaluatie van opties om het Europese emissiehandelssysteem te hervormen

Discussie rondom het functioneren van het het Europese Emissiehandelsyteem

Het ETS is in het leven geroepen om CO₂-emissies in de EU te reduceren door bedrijven recht te geven op beperkte CO₂-uitstoot. De economische crisis in de EU en het beleid voor hernieuwbare energie heeft geleid tot minder emissies en een overschot aan emissierechten. De huidige prijs van emissierechten (rond 3 euro per ton CO₂ in april 2013) is daardoor veel lager dan aanvankelijk werd verwacht (ongeveer 30 euro per ton CO₂). Hierdoor prikkelt het ETS niet tot (extra) vermindering van de CO₂-uitstoot of investeringen in koolstofarme technologieën. Deze technologieën zijn echter noodzakelijk om op de lange termijn tot een 80% emissiereductie van broeikasgassen te komen, zoals de Europese Unie (EU) zich voor 2050 ten doel heeft gesteld.

Meerdere opties voorhanden om ETS beter te laten functioneren

In november 2012 kwam de Europese Commissie met een aantal voorstellen om het functioneren van het ETS structureel te verbeteren. Deze opties variëren van het verlagen van het emissieplafond en uitbreiding van het ETS naar andere sectoren tot maatregelen die direct de emissieprijs beïnvloeden. Op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu rekende het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) de mogelijke effecten van deze en andere voorstellen uit. Er werden vier soorten opties bekeken:

1. uitgave van minder emissierechten;
2. meer sectoren onder ETS laten vallen;
3. instellen van een minimum prijs;
4. een combinatie van ETS en een CO₂-belasting.

De onlangs door het Europees Parlement verworpen optie om emissierechten tijdelijk uit de markt te houden (het zgn backloading) zou, volgens een eerdere analyse van het PBL, waarschijnlijk slechts een gering effect hebben op de CO₂-prijs, omdat de totale hoeveelheid rechten tot en met 2020 niet verandert.

Minimumprijs biedt beste kansen voor effectief CO₂-emissiehandelssysteem

Hoewel alle onderzochte opties voor een hogere emissieprijs zorgen, maakt alleen het instellen van een minimumprijs het ETS bestand tegen onverwachte veranderingen in de markt, bijvoorbeeld dat economisch herstel langzamer gaat dan verwacht. Zo’n minimumprijs zorgt ervoor dat er meer uitstootvermindering plaatsvindt wanneer dat goedkoper blijkt dan voorzien. Bovendien vermindert onzekerheid over de emissieprijs, waardoor het voor bedrijven aantrekkelijker om te investeren in koolstofarme technologieën. Emissiehandelssystemen die recent zijn ingevoerd in Australië en Californië zijn overigens al uitgerust met zo’n prijsstabiliserend mechanisme.