Instituties in transformatief beleid: een analysemethode

Instituties in transities, hoe analyseer je die? Deze methodologische studie gaat in op de institutionele analyse die onderdeel uitmaakt van de Lerende Evaluatie Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland. In het rapport staat wat de institutionele analyse heeft opgeleverd en hoe het is aangepakt. De opgedane lessen dragen bij aan methodologische verfijning van beleidsonderzoek naar instituties in transformatief beleid.

Het rapport beschrijft de analysemethode voor de lerende evaluatie van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland

In dit rapport is de institutionele analysemethode voor de Lerende Evaluatie Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland (IBP VP, 2018-2021) vastgelegd. De rapportage heeft twee doelen. Ten eerste willen wij de toegepaste methodiek borgen voor toekomstige evaluaties van beleid gericht op complexe transformatieopgaven. Onze aanpak geeft onderzoekers de mogelijkheid om verschillende vormen van institutionele beperkingen en kansen bij leefomgevingsbeleid te onderzoeken in een lerende en ex-durante evaluatie: formele regels, praktijken, narratieven en materiële randvoorwaarden. De software ondersteunde codering die wij in het onderzoek hebben toegepast maakt het bovendien mogelijk om patronen te ontdekken die bij een handmatige tekstanalyse niet meteen zichtbaar zijn: welke institutionele vraagstukken komen de beleidsbetrokkenen het meeste tegen? En is er wel sprake van samenhang tussen de betrokken actoren in welke richting verandering nodig is?
Het tweede doel van de studie is dat van methodologische verfijning. Wij laten zien welke meerwaarde onze analyseaanpak heeft en welke risico’s er zijn tegen de achtergrond van een lerende beleidsevaluatie. Uitkomst van het rapport is dat institutionele analyse een belangrijke bijdrage levert aan kennisontwikkeling voor transformatief beleid. De noodzaak van verdere verfijning van de in gebruik zijnde methoden is aangetoond; met name met betrekking tot bewustwording van beleidsactoren over achterliggende instituties. Hierin is een rol voor het PBL weggelegd bij toekomstige projecten.