Monetaire milieuschade in Nederland

De studie 'Monetaire milieuschade in Nederland' berekent de totale monetaire milieuschade als gevolg van de uitstoot van schadelijke stoffen in Nederland in 2015. De onderzoekers berekenden dat door de uitstoot van schadelijke stoffen naar bodem, water en lucht de milieuschade jaarlijks € 31 miljard bedraagt. Dit welvaartsverlies voor de Nederlandse samenleving staat gelijk aan 4,5% van het bruto binnenlands product (bbp).

Om de waarde van de milieuschade in geld te kunnen uitdrukken dient idealiter van elke relevante emissie naar lucht, water of bodem de milieuschade te worden bepaald, evenals het in geld uitgedrukte welvaartsverlies dat door deze schade wordt veroorzaakt. Deze studie combineert informatie over de fysieke emissies, zoals jaarlijks gerapporteerd in de Emissieregistratie (RIVM 2017), met informatie over de milieuprijzen uit het Handboek Milieuprijzen (CE Delft 2017a). Elke milieuprijs geeft de monetaire waarde van de schade die het gevolg is van de emissie van één extra kilogram van de betreffende stof.

Milieuschade fors welvaartsverlies voor de maatschappij

De totale monetaire milieuschade als gevolg van de emissie van schadelijke stoffen in Nederland bedroeg in 2015 ruim € 31 miljard. Deze schade loopt op tot € 37 miljard als ook rekening wordt gehouden met schade veroorzaakt door Nederlandse consumenten en bedrijven in het buitenland.

Alleen al de luchtvaart is goed voor € 3,5 miljard extra schade. De berekening geeft in feite het directe jaarlijkse welvaartsverlies als gevolg van de milieuschade voor Nederland en kan direct worden vergeleken met andere maatstaven van welvaart, zoals de welstand op basis van het bruto binnenlands product (bbp). In 2015 bedroeg het bbp € 683 miljard en de groei hiervan € 20 miljard euro. Het bbp komt derhalve 4,5% lager uit als rekening wordt gehouden met de monetaire milieuschade.

Meeste milieuschade door verkeer en vervoer

Uit de berekeningen blijkt verder dat de meeste milieuschade wordt veroorzaakt door verkeer en vervoer: ruim € 12 miljard schade. Maar ook de sector landbouw (€ 6,5 miljard euro), industrie en raffinage (€ 4,5 miljard euro) en de energiesector (ruim € 4 miljard) veroorzaken aanzienlijke milieuschade.

Consumenten zijn goed voor een kleine € 2 miljard, terwijl afvalverwijdering en de dienstensector slechts beperkt bijdragen aan de directe milieuschade.

Onzekerheden nopen tot brede bandbreedte

Bij dit soort berekeningen spelen diverse onzekerheden een rol. In deze studie wordt vooral de onzekerheid in de gebruikte milieuprijzen geanalyseerd. De figuur laat daarom een bandbreedte zien die is gebaseerd op de laagste en hoogste waarden van de gebruikte milieuprijzen. Alles bij elkaar genomen varieert de berekende milieuschade van € 16,3 tot ruim 49 miljard. Ten aanzien van diverse interacties en terugkoppelingen is echter meer kennis omtrent de fysieke interacties onmisbaar, met name ook omtrent de complexiteit en onverwachte schokken in ecologische systemen.