Review van de MetaNatuurPlanner (MNP)

MetaNatuurPlanner

De MNP (MetaNatuurPlanner, Model for Nature Policy) is een model dat het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) en Wageningen Environmental Research (via de Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu) hebben ontwikkeld om op nationale schaal in verkennende studies de effecten van beleidsopties voor natuur, milieu en ruimte op de biodiversiteit(sdoelen) in te schatten. In studies van PBL en WOT is het model de afgelopen 15 jaar meerdere keren toegepast om het staande en voorgenomen beleid te analyseren en om strategische discussies rond het natuurbeleid te voeden. Het gebruik van het model is toegenomen sinds het model is toegepast om uitspraken te doen over soorten uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen en is de inschatting die het model levert voor het VHR-doelbereik in veel PBL rapporten terecht gekomen. Sinds de eerste ex ante evaluatie van het Natuurpact in 2017 zien wij dat de modelstudies een steeds grotere doorwerking krijgen in het debat over natuurbeleid.
Met het toegenomen gebruik, veranderen echter ook de vragen en eisen die aan het model gesteld worden. Zo groeit de behoefte aan steeds meer gedetailleerde en robuustere uitspraken. Ook groeit de behoefte aan nog snellere doorrekeningen. Beleid vraagt daarnaast of het model niet alleen gebruikt kan worden voor verkennende studies en ex-ante analyses van voorgenomen beleid, maar ook als (ex-post) monitoring van genomen beleid. Daarbij komt steeds vaker de discussie naar voren hoe de indicator voor VHR-doelbereik zich verhoudt tot de definities van doelen zoals gebruikt worden in de daadwerkelijke ex-post monitoringsrapportages voor de Vogel en Habitatrichtlijnen.

Reflectie en aanbevelingen

Het veranderde modelgebruik vraagt om een goede reflectie. Een reflectie van modelbouwers, gebruikers en externe wetenschappers. Die reflectie benutten we om beter te begrijpen hoe in het beleid en de wetenschap tegen het model wordt aangekeken en om het model te verbeteren. Op basis van de reflectie willen we strategische keuzes maken voor toekomstige investeringen qua modelontwikkeling en modeltoepassing. Het voorliggende rapport beschrijft onze eigen reflectie en de reflectie van modelgebruikers. Deze informatie was samen met achterliggende modelbeschrijvingen basis voor een externe review.
De toegenomen impact van de modelstudies op het natuurbeleid komt volgens onszelf mede door de ontwikkeling die de MNP heeft doorgemaakt sinds 2005. Wij denken dat de transitie van de complexe Natuurplanner naar de versimpelde MNP geresulteerd heeft in een bruikbaarder en meer beleidsrelevant model en daarmee invulling heeft gegeven aan eerdere reviews. Deze transitie is vormgegeven vanuit wetenschappelijke principes rond modeltoepassingen op het grensvlak van wetenschap en beleid, waar de wetenschappelijke geloofwaardigheid niet alleen van belang is voor de kwaliteit van het gebruik van een model, maar ook voor de bruikbaarheid en legitimiteit. De externe reviewers zien het nut en de geschiktheid van het model voor beleidstoepassingen ook en geven aanbevelingen voor modelverbetering. Het betreffen aanbevelingen over het verbeteren van (1) onderbouwing en uitleg van aannames, (2) de uitleg van hoe de resultaten te interpreteren (3) berekening van combinatie van effecten van verschillende drukfactoren. En het uitbreiden van het model met (4) indicatoren voor habitatkwaliteit, (5) soorten en habitats (o.a. VHR-soorten, basiskwaliteit, stikstofgevoelige habitats, agrarische habitats) en (6) de wijze waarop drukfactoren worden gemodelleerd en aandacht voor de effecten van beheer.
De aanbevelingen van de externe reviewers zien wij als zeer nuttig. In het rapport beschrijven we hoe we de aanbevelingen vertalen naar acties op de korte, middellange en lange termijn. Deze plannen zullen de komende tijd verder worden uitgewerkt in de meerjarige programmering van WOT-NM en PBL op het gebied van natuurmodellering.