Ruimte geven aan adaptief en lerend bredewelvaartsbeleid
In deze notitie beschrijft het PBL waar in de beleidspraktijk aandacht voor moet zijn om te komen tot een lerend en adaptief bredewelvaartsbeleid op rijksniveau. De effectiviteit van de rijksinzet wordt iteratief verbeterd door gedurende de uitvoering kennis op te bouwen over de opgave en aanpak en op basis daarvan beleid bij te sturen. Uit onderzoek naar de opzet van het Regio Dealbeleid op rijksniveau blijkt dat er veel ruimte is om de rijksinzet gaandeweg bij te sturen. Het beleid is dus adaptief. Komen tot een lerend beleid vergt echter ook het systematisch opbouwen en benutten van inzichten in wat wel en niet werkt bij het realiseren van de gewenste situatie. Dit vraagt meer dan alleen een andere beleidsopzet, omdat deze manier van werken verschilt van de meer gebruikelijke beleidspraktijk waarin de doelen en aanpak doorgaans ongewijzigd blijven.
Ruimte voor tussentijdse reflectie en bijsturen
Dankzij de gefaseerde uitwerking en uitvoering van de meeste taken die het Rijk in het Regio Dealbeleid op zich heeft genomen, is er ruimte in de beleidsopzet om de rijksinzet tussentijds bij te stellen. Het is ook mogelijk om tussentijds te reflecteren op het verloop van in gang gezette rijksacties. In elke Regio Deal wordt de voortgang op de door Rijk en regionale partijen gemaakte prestatieresultaten gemeten en er zijn ook overlegstructuren ingericht, zowel binnen het Rijk als tussen Rijk en regionale partijen, waar de voortgang wordt besproken. Omdat in de Regio Deal alleen indicatieve prestatieresultaten zijn opgenomen en niet is bepaald hoe die gerealiseerd moeten worden, is het in principe ook mogelijk om de rijksinzet binnen Regio Deals bij te stellen.
De beschikbare ruimte wordt niet volledig benut
Het Rijk heeft de rijksinzet in het Regio Dealbeleid ook gaandeweg bijgesteld. Bij de uitvraag en selectie van Regio Deals door het Rijk en de ondersteuning door de rijksdealmakers aan de regionale partijen, volgden de aanpassingen na het bewust stilstaan bij het verloop van die acties tot dan toe. Bij alle andere rijksacties waren de aanpassingen echter meer ad hoc, in reactie op onvoorziene omstandigheden of vragen vanuit regionale partijen. Ook is bij geen van de rijksacties stilgestaan bij de vraag of deze wel voldoende bijdragen aan de door het Rijk gewenste situatie. Dat is momenteel ook niet mogelijk, omdat het Rijk een zeer algemene ambitie hanteert en verwachtingen over hoe elke actie hieraan bijdraagt niet volledig zijn niet uitgewerkt tijdens de beleidsvorming.
Aandachtspunten voor toekomstig beleid
Wil het Rijk in de toekomst komen tot een meer lerend regiospecifiek bredewelvaartsbeleid, dan zijn er een aantal aanvullingen in de opzet van het beleidsproces nodig. Naast het expliciet maken van de rijksambitie en verwachtingen over hoe elke actie bijdraagt aan het realiseren van die ambitie, is het van belang gedurende de uitvoering bij te houden of die verwachtingen wel kloppen. Is dat niet het geval, dan is het nuttig om te achterhalen hoe dat komt. Dat vergroot het begrip van hoe de opgave wel in elkaar steekt en dat biedt aanknopingspunten over waar in het vervolg bijsturing van beleid nodig is. Naast een andere beleidsopzet vraagt lerend beleid ook dat zowel bestuurders als uitvoerende partijen kunnen en durven leren van wat níet werkt. Dat kan alleen als bestuurders (en hun achterban) accepteren dat bij aanvang niet volledig duidelijk is wat er moet gebeuren en de aanpak en zelfs de beleidsdoelen mogelijk gaandeweg worden bijgesteld. Dit vraagt ook om een andere focus in de beleidsverantwoording. Zeker in de beginfase is het niet zozeer de vraag of beleid bijdraagt aan het verbeteren van de brede welvaart, maar vooral of duidelijker is geworden hoe daar in de toekomst voor kan worden gezorgd.
Auteurs
Kenmerken
- Publicatietitel
- Ruimte geven aan een adaptief en lerend bredewelvaartsbeleid
- Publicatiesubtitel
- Leren over de inzet van het Rijk in het Regio Dealbeleid
- Publicatiedatum
- 27 Juli 2022
- Publicatie type
- Rapport
- Aantal pagina's
- 35
- Publicatietaal
- Nederlands
- Productnummer
- 4934
